تعاریف منابع علمی از کنتاکتور و رله به قدری مشابه است که در واقع به ما کمکی نمیکنند. هر دو وظیفه یکسان سوئیچینگ یک مدار را انجام میدهند! بنابراین واقعا چه چیزی این دو دستگاه را از هم متمایز میسازد؟
- ظرفیت بار
به طور کلی رلهها برای تحمل بارهای A10 یا کمتر استفاده میشوند، در حالی که یک کنتاکتور برای بارهای بیشتر از A10 استفاده میشود، اما این تعریف، در عین سادگی، تصویر ناقصی ارائه میدهد، که شامل تفاوتهای فیزیکی یا استانداردها نمیباشد.
- استانداردهای اتصال باز/بسته
کنتاکتورها تقریبا منحصرا طراحی شدهاند تا با اتصالات معمولا باز (فرم A) کار کنند. از طرف دیگر رلهها با توجه به عملکرد مورد نظر میتوانند معمولا هم بسته و/یا هم باز باشند. این بدان معناست که هنگامی که انرژی قطع گردد، با یک کنتاکتور، (معمولا) ارتباطی وجود ندارد. در حالی که با رله خیلی خوب میتواند وجود داشته باشد.
- اتصالات کمکی
برای رفع ابهام، کنتاکتورها معمولا دارای اتصالات کمکی بوده که میتوانند NO یا NC باشند، و برای انجام کارکردهای اضافی مربوط به کنترل کنتاکتور استفاده میشوند. به عنوان مثال، کنتاکتور میتواند نیرو را به موتور منتقل کند، در حالی که اتصال کمکی در مدار کنترل استارت موتور قرار داشته و معمولا برای روشن کردن چراغ راهنمای نشان دهنده کار کردن موتور میباشد.
- ویژگیهای ایمنی (اتصالات فنری تحت بار)
از آنجا که کنتاکتورها معمولا بارهای زیادی را تحمل میکنند، آنها اغلب حاوی ویژگیهای ایمنی اضافی مانند اتصالات فنری تحت بار برای اطمینان از قطع مدار هنگام قطع انرژی هستند. این امر به این جهت اهمیت دارد که ممکن است کنتاکتورها در شرایط بار زیاد به هم جوش بخورند. این میتواند وضعیت خطرناکی برای یک مدار حامل انرژی که انتظار میرود قطع باشد ایجاد کند. کنتاکتورهای فنری تحت بار به کاهش این احتمال کمک میکنند، همچنین اطمینان میدهند که همه مدارها به طور همزمان قطع میباشند. از آنجا که معمولا رلهها برای برق ضعیفتر هستند، اتصالات فنری تحت بار بسیار کمتر متداولند.
- ویژگیهای ایمنی (حذف قوس)
یکی دیگر از ویژگیهای ایمنی که معمولا در کنتاکتورها وجود دارد، به دلیل بارهای زیادی که معمولا تحمل میکنند، حذف قوس است. حذف قوس مغناطیسی با گسترش مسیری که قوس باید طی کند عمل میکند. اگر این فاصله بیش از آن چیزی باشد که انرژی بتواند غلبه کند، قوس حذف میگردد. از آنجا که رلهها برای بارهای زیاد طراحی نشدهاند، قوس الکتریکی کمتر در نظر گرفته شده و حذف قوس در رلهها خیلی کم معمول است.
- 6. ویژگیهای ایمنی (اضافه بارها)
سرانجام، کنتاکتورها معمولا به اضافه بارهایی متصل میشوند که اگر جریان بیش از یک آستانه تعیین شده برای یک دوره زمانی انتخاب شده رود، معمولا 10 تا 30 ثانیه، مدار را قطع میکنند. این امر به منظور محافظت از تجهیزات پایین دستی کنتاکتور از آسیب در اثر جریان است. اضافه بارها در رلهها بسیار کمتر معمول اند.
کاربردهای کنتاکتور در مقابل رله
کنتاکتورها معمولا برای کاربردهای سه فاز ساخته شده و مورد استفاده قرار میگیرند، در حالی که رله بیشتر کاربرد تک فاز دارد. یک کنتاکتور 2 قطب را به هم وصل میکند، بدون اینکه مدار مشترکی بین آنها وجود داشته باشد، در حالی که رله دارای اتصال مشترکی است که به یک موقعیت خنثی متصل است. علاوه بر این، کنتاکتورها معمولا تا 1000 ولت درجه بندی میشوند، در حالی که رلهها معمولا فقط تا 250 ولت مجازند.
انتخاب بین کنتاکتور و رله برای سیستم شما
هنگام انتخاب بین این دو، میتوانید برخی قواعد بسیار کلی را برای انتخاب بهتر دنبال کنید
چه موقع از رله استفاده کنیم:
- جریان A10 یا کمتر
- حداکثر تا VAC 250
- 1 فاز
چه موقع از کنتاکتور استفاده کنیم:
- جریان A9 یا بیشتر
- حداکثر تا VAC 1000
- 1 یا 3 فاز
همیشه در مورد مشخصات اقلامی که قصد استفاده از آنها را دارید مشورت کنید و با یک متخصص برق مجاز تماس بگیرید. این مطلب فقط برای کسب اطلاعات است.
در انتها شما باید عملکرد را نیز در نظر داشته باشید. برای هر مداری که امکان شرایط اضافه بار وجود داشته، و در صورت قطعی با انرژی مجدد شرایط خطرناک در مدار ایجاد گردد، در این صورت یک کنتاکتور به دلیل ویژگیهای ایمنی اضافی بهترین انتخاب است. برای سوئیچینگ با توان کم، هنگامی که ویژگیهای ایمنی اضافی یک کنتاکتور لازم نباشد، یک رله به طور معمول انتخاب اقتصادی تری است.
منبع: https://www.springercontrols.com/news/contactors-vs-relays و https://www.simaticgroup.com/
