حقایقی جالب در مورد خفاش ها که تاکنون نمی‌دانستید

خفاش‌، این حیوان مرموز و کوچک که احتمالاً آن را بیشتر در شب‌ها مشاهده کرده‌اید، تنها پستانداریست که واقعا قادر به پرواز است. به جز مناطق قطبی و بیابان‌های بسیار خشک و بی‌ آب و علف خفاش‌ها را تقریباً در هر نقطه‌ای از کره زمین می‌توان یافت کرد و تقریباً حدود 1200 گونه از این حیوان تا به حال در طبیعت دیده شده است. دو نوع از اصلی‌ترین گونه خفاش‌ها، خفاش بزرگ و خفاش کوچک هستند که به طور کلی عمده آن‌ها را در بر می‌گیرند.

خفاش‌های بزرگ (مگا بت) که با نام‌های خفاش‌های میوه‌ای یا روباه‌‌های پرنده نیز از آن‌ها یاد می‌شود، در سایزهای متوسط تا بزرگ وجود دارند و اکثر آن‌ها از میوه، گرده گل و یا شهد تغذیه می‌کنند؛ این در حالیست که غذای سایر آن‌ها را عمدتاً حیوانات کوچک زمینی و یا بعضی از ماهی‌ها تشکیل می‌دهد.

خفاش‌های کوچک (میکرو بت)، سایز کوچک‌تری نسبت به دسته قبلی دارند و بیشتر حشرات را می‌خورند. اما به یاد داشته باشید که همه مگا بت‌ها از میکرو بت‌ها بزرگ‌تر نیستند!

متوسط طول عمر یک خفاش معمولاً تا بیست سال تخمین زده شده است و تاکنون تنها 5 نوع از آن‌ها شناسایی شده‌اند که بیش از سی سال در حیات وحش قادر به زندگی بوده‌اند. روباه پرنده بزرگ (Pteropus vampyrus) نوعی خفاش است که با داشتن وزن 0.65 تا 1.1 کیلوگرم (1.4 – 2.4 پوند) و طول بالی که تا 1.8 متر (6 فوت) اندازه‌گیری شده است، به عنوان بزرگ‌ترین خفاش در حال حاضر شناخته می‌شود.

خفاش خوک‌بینی کیتی (Craseonycteris thonglongyai) که از آن با عنوان خفاش زنبوری نیز یاد می‌شود، با داشتن طولی حدود سه سانتی‌متر (1.25 اینچ) و وزنی معادل 2 گرم (0.07 اونس) به عنوان کوچک‌ترین گونه خفاش‌ها و همچنین کوچک‌ترین پستاندار دنیا شناخته می‌شود.

شکل دهان این خفاش بسیار شبیه به یک روباه یا موش بوده و با داشتن گوش‌های بزرگ و تیز در رنگ‌های خاکستری، قهوه‌ای و سیاه ظاهری منحصر به فرد دارد. متمایزترین و احتمالاً قابل‌ توجه‌ترین ویژگی این خفاش‌ها، بال‌ آن‌ها است. این نوع پستانداران به طور عمده دارای انگشت‌ها و دست‌های بلند هستند که به وسیله یک غشای نازک با بافت مخملی، دست‌ها و انگشتان را به پشت و پاهای خفاش پیوند می‌دهد.

خفاش‌ها به دلیل استخوان‌های نازکی که در قسمت پاهایشان دارند، پای آن‌ها تحمل وزن بدنشان را در حالت ایستاده ندارد، به همین دلیل هم آن‌ها همواره در حالت وارونه می‌خوابند. بال‌های آن‌ها در هنگام استراحت همانند یک شنل به دور آن‌ها پیچیده می‌شود. این پستاندار روی درخت، داخل حفره‌ها، غارها، انبارها و معادن می‌خوابد؛ در واقع هر جایی که بتواند آن‌ها را از شر شکارچیان، حیوانات درنده و آب و هوای نامساعد محافظت کند، برایشان به عنوان سرپناه شناخته می‌شود.

برخی گونه‌های خفاش بسیار نادر و خاص هستند، این درحالیست که بعضی دیگر به فراوانی در دل طبیعت یافت می‌شوند. جالب است بدانید بیش از بیست میلیون خفاش در غار برکن بت (Bracken Bat) در تگزاس زندگی می‌کنند!

سر و کله خفاش‌ها بیشتر شب‌ها پیدا می‌شود؛ این بدان معناست که این حیوانات در طول روز می‌خوابند و شب‌ها در بیداری کامل به سر می‌برند. البته عمده فعالیت‌ آن‌ها در صبح‌دم‌های گرگ و میش است. پیدا کردن غذا برای خفاش‌ها بعضاً می‌تواند چالش برانگیز باشد، به طوری که برخی اوقات آن‌ها به ناچار مجبورند تا 50 کیلومتر برای یافتن غذا در طول شب پرواز کنند!

میکرو بت‌ها از حواس جهت‌یابی خود برای پیدا کردن حشرات استفاده می‌کنند از این رو یافتن غذا برای آن‌ها کمی راحت‌تر است. آن‌ها قادرند درک بهتری از جهان پیرامون خود داشته و از طریق اکوهایی که برخورد حشرات با اجسام ایجاد می‌کند، محل طعمه خود را تشخیص دهند. اما در سمت مقابل، مگا بت‌ها از این حس مکان‌یابی پیچیده بی‌بهره‌اند و در عوض برای یافتن غذای خود به حس بینایی و بویایی فوق‌العاده عالی‌ای که دارند، اعتماد می‌کنند.

جالب است بدانید خفاش‌ها نقش اکولوژیکی را در گردافشانی گل‌ها و دانه‌‌های میوه دارند، همچنین این حیوانات از نظر اقتصادی نیز دارای اهمیت زیادی هستند چرا که با مصرف آفت‌های حشرات نیاز به سموم جهت دفع آفت را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند.

حدود 70 درصد خفاش‌ها، از حشرات به عنوان منبع اصلی تغذیه خود استفاده می‌کنند؛ این در حالیست که سایر آن‌ها از شهد و میوه تغذیه می‌کنند. در این میان عده‌ای از خفاش‌ها ماهی، مارمولک، قورباغه، پرنده، جوندگان و حتی خفاش‌های دیگر را هم می‌خورند و تنها سه نوع خفاش وجود دارد که خون پستانداران را می‌مکد.

خفاش‌های خون‌خوار در مکزیک، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند و با نیش V شکل خود روی سطح پوست حیوانات، برش ایجاد کرده و خون خارج شده از آن‌ها را می‌مکند. در بزاق این گونه خفاش نوعی ماده شیمیایی وجود دارد که از لخته شدن خون، قبل از خورده شدن، جلوگیری می‌کند.

اکثر خفاش‌ها مناطق گرمسیر را دوست دارند به همین علت هم به هنگام تغییرات آب و هوایی از مناطق سرد به مناطق گرم‌تر کوچ می‌کنند اما برخی از آن‌ها نیز در طول فصول سرد سال به خواب زمستانی فرو می‌روند. یک گونه از خفاش وجود دارد که هر سال 3900 کیلومتر (2400 مایل) مسافت طی می‌کند! این گونه خفاش‌ها، چنین مسافت طولانی‌ای را برای پیدا کردن همان غاری که سال قبل در آن زندگی می‌کردند، می‌پیمایند اما اینکه چگونه قادر به یافتن محل دقیق غار خود هستند، هنوز برای ما شناخته شده نیست.

بیشتر خفاش‌هایی که در آب و هوای معتدل زندگی می‌کنند، فصل بهار را برای تولید مثل انتخاب کرده‌اند. خفاش‌های نر در این فصل ممکن است آواز بخوانند، بال‌های خود را به نمایش بگذارند و یا حتی موهای بلند سرشان را باز کنند تا نظر جفت را به خود جلب کنند! اکثر خفاش‌های ماده بالغ در طول سال تنها یک بچه به دنیا می‌آورند؛ با این حال تولد بچه خفاش‌های دوقلو و چهارقلو نیز در برخی از گونه‌ها دیده شده است. تمامی نوزادهای خفاش از بدو تولد تا شش ماهگی شیرخواره بوده و از آنجایی که رشد بال‌های خفاش مدتی به طول می‌انجامد، خفاش ماده تا زمانی که بچه‌هایش بتوانند پرواز کنند، از آن‌ها پرستاری می‌کند.

شاهین‌ها و جغدها از دشمنان سرسخت خفاش‌ها محسوب می‌شوند، زیرا مرتباً آن‌ها را شکار کرده و می‌خورند. مارها و پستانداران درنده نیز در طول روز، هنگامی که خفاش‌ها خواب هستند به آن‌ها حمله‌ور می‌شوند. حتی دیده شده خفاش‌ها توسط پرندگان کوچک نیز کشته شده‌اند!

اکثر ما شنیده‌ایم که خفاش‌ها نابینا هستند اما این جمله خیلی درست نیست چرا که هیچکدام از 1200 نوع خفاشی که تاکنون شناخته شده‌اند به طور ذاتی کور نیستند. جالب است بدانید غریزه مادری به حدی در خفاش‌ها زیاد است که به راحتی در میان میلیون‌ها خفاش هم می‌تواند بچه خود را از بویی که دارد، تشخیص دهند.

اغلب خفاش‌ها در صورتی که در حالت وارونه، روی زمین بیفتند، به راحتی دوباره برمی‌خیزند، اما تعداد زیادی نیز هستند که بعد از سقوط قادر نیستند دوباره به حالت قبلی برگردند! گونه دم دراز مکزیکی به عنوان سریع‌ترین خفاش شناخته شده و سرعتی معادل 96 کیلومتر در ساعت را در ارتفاع 3000 متری به ثبت رسانده است.

استخوان انگشت خفاش‌ها بسیار انعطاف‌پذیر است و غضروف‌های آن‌ها فاقد کلسیم و املاح معدنی است، به همین دلیل هم بدون اینکه نوک انگشتانشان بشکند می‌توانند آن‌ها را خم کنند.

رگ‌های خونی در بال خفاش به وفور یافت می‌شود از این رو در صورت آسیب‌دیدگی به آن‌ها کمک می‌کند تا به سرعت بهبود پیدا کنند.

در فرهنگ اروپا، خفاش‌ها همواره نماد جادوگری، جادوی سیاه و تاریکی بوده‌اند. این درحالیست که در اساطیر مزوآمریکایی در دوره معاصر کلاسیک، خفاش سمبل سرزمین مردگان یا همان جهان زیرین در نظر گرفته می‌شد. همچنین در بین برخی بومیان آمریکا نظیر کریک (Creek)، کروکی (Cherokee) و آپاچ (Apache) این ذهنیت که خفاش در واقع یک روح فریبکار است رواج دارد.

با این وجود به نظر می‌رسد که خفاش در اکثر فرهنگ‌ها به عنوان نماد منفی شناخته می‌شود اما جالب است بدانید در لهستان این حیوانات سمبل طول عمر و خوشبختی و اعراب نیز از آن به عنوان شانس خوب یاد می‌کنند. همچنین کاراکترهای خیالی زیادی در رابطه با خفاش‌ها ساخته شده است که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به دراکولا و قهرمان‌های محبوبی مثل بتمن اشاره داشت. خفاش به عنوان نماد اصلی سه ایالت آمریکا نیز به رسمیت شناخته می‌شود. خفاش دم آزاد برای تگزاس و اوکلاهاما و خفاش گوش بزرگ ویرجینیایی نیز به عنوان نماد ایالت ویرجینیا انتخاب شده است.