اقیانوس آرام با مساحتی بالغ بر 165 میلیون کیلومتر مربع بزرگترین پهنهٔ آبی کره زمین است. این اقیانوس پهناور 44 درصد از تمام آب‌های روی زمین را شامل می‌شود و بیش از یک سوم از سطح سیاره ما را پوشانده است. اقیانوس آرام که با عنوان اقیانوس کبیر نیز شناخته می‌شود، توسط دریانورد پرتغالی فردیناند ماژلان در سال 1520 میلادی نامگذاری شده است. این اقیانوس به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده و مسیر ارتباطی چندین قاره به یکدیگر است. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری از اقیانوس آرام به دست بیاورید، در ادامه این مقاله از دیجی رو با ما همراه باشید تا نگاهی به جالب‌ترین حقایق در مورد این پهنه آبی بزرگ بیندازیم.
حقایق جالب در مورد اقیانوس آرام
1- بیش از 1.1 میلیارد سال پیش، ابرقاره‌ای به نام رودینیا (Rodinia) وجود داشت که شامل مناطقی نظیر استرالیا، قطب جنوب، قاره آمریکا، جنوب چین، گرینلند، سیبری و آفریقای جنوبی می‌شد. 350 سال بعد این منطقه از هم گسیسته شد و به این ترتیب اقیانوس آرام به شکل امروزی پدید آمد.
2- توده‌های خشکی و اقیانوسی دائما به خاطر صفحه تکتونیکی در حال جابه‌جایی هستند. به گفته دانشمندان، اقیانوس آرام سالانه 0.52 کیلومتر مربع کوچک می‌شود. این در حالیست که اقیانوس اطلس هر سال دچار افزایش است.
3- اقیانوس آرام از نظر حجم آبی، بزرگترین اقیانوس دنیاست. مرزهای آن شامل اقیانوس منجمد شمالی در ناحیه شمالی و قاره قطب جنوب در قسمت جنوبی است. همچنین این اقیانوس از غرب به آسیا و استرالیا و از شرق به قاره آمریکا منتهی می‌شود.
4- در واقعیت تمامی اقیانوس‌های جهان با هر بخشی که نام مختص به خود را دارد به یکدیگر متصل هستند. اقیانوس آرام از ناحیه غربی از طریق تنگه مالاکا به اقیانوس هند و از شرق به وسیله تنگه ماژلان به اقیانوس اطلس متصل شده است.
5- اقیانوس آرام حدود یک سوم سطح زمین را در 165 کیلومتر می‌پوشاند. این مقدار از مساحت کل زمین که تنها 148 کیلومتر است نیز بیشتر می‌باشد.
6- وسیع‌ترین بخش اقیانوس آرام از اندونزی به کلمبیا رفته که حدود 19هزار و 800 کلیومتر است. گفته می‌شود این طول در واقع پنج برابر بیشتر از قطر ماه و دو برابر محیط آن است!
7- کف این اقیانوس به طور متوسط 4 هزار و 270 متر عمق دارد. این مقدار با ارتفاع کوه ماترهورن معروف که در آلپ واقع شده است برابری می‌کند. عمیق‌ترین قسمت اقیانوس آرام در گودال ماریانا بوده که این مکان ده هزار و نهصد و بیست و هشت متر زیر زمین است و به عنوان عمیق‌ترین مکان روی کره زمین شناخته می‌شود. قله اورست در مقایسه با این ارتفاع تنها 8850 متر ناچیز است!
8- دانشمندان حجم کل آب را در اقیانوس آرام حدود 714 میلیون کیلومتر مکعب تخمین زده‌اند. این مقدار با نیمی از آب اقیانوس‌های جهان برابری می‌کند. اقیانوس اطلس حجم آب کمتری داشته و تنها 310 میلیون متر مکعب است.
9- بیش از 25 هزار جزیره در اطراف اقیانوس آرام وجود دارد که بیشتر آن‌ها در زیر خط استوایی یافت می‌شوند. بزرگترین جزیره نزدیک این اقیانوس، گینه نو است که از قضا به عنوان دومین جزیره بزرگ در دنیا شناخته می‌شود. این افتخار نصیب گرینلند شده که در اقیانوس اطلس شمالی قرار دارد.
10- حلقه آتش نام منطقه‌ای است که صدها آتشفشان فعال و زلزله‌های مکرر در آن اتفاق می‌افتد. این محل با حاشیه اقیانوس آرام تطابق و 4000 کیلومتر در آن امتداد دارد. حلقه آتش شامل نواحی سواحل شرقی قاره آمریکا، ژاپن، فیلیپین، اندونزی و بسیاری از جزایر اقیانوس آرام غربی می‌شود.
11- دمای سطح آب اقیانوس آرام کاملا بستگی به این دارد که در کجای این اقیانوس قرار گرفته باشید. سردترین بخش آن در نزدیکی قطب جنوب قرار دارد که می‌تواند تجربه دمای منفی 1.4 درجه سلسیوس را به شما بدهد. که اتفاقا این مقدار نقطه انجماد آب دریا نیز هست! اگر به سمت نواحی استوا حرکت کنید، حدود دمای آب به 30 درجه سانتی‌گراد خواهد رسید.
12- اقیانوس آرام از آب شور تشکیل شده است اما مقدار این شوری وابسته به جایی که در آن قرار دارید نیز متغیر خواهد بود. در مناطق جنوب شرقی آب این اقیانوس شورتر از اطراف ناحیه استوا خواهد بود. کارشناسان دلیل اصلی این تفاوت را به میزان بارندگی در مرکز اقیانوس‌ها نسبت داده‌اند.
13- دانشمندان می‌گویند که سطح دریا در 20 سال گذشته به میزان 10 میلی متر در سال افزایش داشته است. در نتیجه این اتفاق شامل ناپدید شدن برخی از جزایر کوچک و غیرمسکونی در اقیانوس آرام ناحیه مجمع الجزایر سلیمان شده‌ایم. جزایر مسکونی بزرگ‌تر نیز زمین‌های ساحلی خود را به زودی از دست خواهند داد و مردم این مناطق مجبور به کوچ کردن خواهند بود.
اکتشافات انسانی در اقیانوس آرام
14- اولین مهاجران انسانی در اقیانوس آرام بین 60 هزار تا 70 هزار سال قبل از آفریقا آمدند. آن‌ها تا گینه‌نو، فیلیپین و استرالیا با استفاده از پل‌های زمینی که از آن زمان تا به حال زیر آب رفته است، پیشروی کردند.
15- با گذشت زمان انسان‌ها اولین تکنولوژی قایقرانی را ایجاد کردند. اولین مهاجرت دریایی بین 1500 تا 3000 سال قبل از میلاد، زمانی که مردم تایوان به فیلیپین رفتند، از طریق آب‌های اقیانوس آرام صورت گرفت. بعدها این افراد اندونزی، مالزی، پالائو، جزایر ماریاناس و جزایر سلیمان را نیز کشف کردند. برخی از آن‌ها توانستند با استفاده از کشتی تا ماداگاسکار در آفریقا نیز برسند.
16- اروپایی‌ها تا قرن شانزدهم اقیانوس آرام را ندیده بودند. در سال 1512 دو کاشف پرتغالی به نام‌های آنتونیو د آبرو (Antonio de Abreu) و فرانسیسکو سرائو (Francisco Serrao) از طریق قسمت غربی مسیر مولوکا در اندونزی وارد اقیانوس آرام شدند. در سال 1513 شخصی به نام Vasco Nunez de Balboa از سمت شرق به اقیانوس آرام وارد شد و نام این محل را مار دل سور (Mar del Sur) گذاشت.
17- فردیناند ماژلان و خدمه اسپانیایی‌اش اولین گروهی بودند که به عنوان بخشی از گشت و گذار تاریخی خود در جهان از اقیانوس آرام در سال 1520 عبور کردند. ماژلان مسئول نامگذاری این آب‌ها به Mar Pacifico است چراکه او آنقدر خوش‌شانس بود که در آب و هوای آرام این اقیانوس توانست تجربه قایقرانی راحت داشته باشد.
18- اسپانیا سرانجام توانست فیلیپین و سایر مناطق در اقیانوس آرام را به استعمار در بیاورد. آن‌ها یکی از طولانی‌ترین مسیرهای تجاری در تاریخ، به عنوان گالیون مانیل (Manila Galleons) ایجاد کردند. کشتی‌ها سالی دو دفعه از طریق شمال اقیانوس آرام به آکاپولکو رفته و ادویه‌جات، چینی و سایر کالاهای لوکس را حمل می‌کردند.
19- از قرن 16 تا قرن 20ام، کشورهای امپریالیستی برای به دستگیری قدرت با یکدیگر بر سر اقیانوس آرام رقابت داشتند. این کشورها شامل اسپانیا، پرتغال، بریتانیا، فرانسه، ژاپن و ایالات متحده آمریکا بودند. بیشتر مستعمرات آن‌ها از آن زمان تا به حال مستقل شده‌اند.
20- نقشه‌های اولیه از میزان سطح دوران در حول اقیانوس آرام خبر می‌دهد. در سال 1507، مارتین والزیمولر (Martin Waldseemuller) اولین کسی بود که نشان داد، قاره آمریکا بین دو اقیانوس قرار دارد. بعدها در سال 1529 دیوگو ریبیرو (Diogo Ribeiro) به عنوان اولین کسی که توانست اندازه مناسب اقیانوس آرام را نشان دهد، معرفی شد. آبراهام اورتلیوس (Abraham Ortelius) نیز اولین نقشه چاپ شده را که به اقیانوس آرام اختصاص داده شده بود در سال 1589 رونمایی کرد.
اکتشافات علم مدرن
21- چارلز داروین (Charles Darwin) زیست شناس انگلیسی در دهه 1830 برای توسعه آزمایشات و تحقیقات خود سوار بر کشتی HMS Beagle شد. این کشتی در سرتاسر جهان از جمله جزایر گالاپاگوس در اقیانوس آرام حرکت کرد و باعث شد تا این دانشمند بسیاری از نظریات خود را در این خصوص مشاهده کند و در نهایت نظریه تکامل را ارائه کرد.
22- در دهه 1870 نظریه‌های داروین به عنوان یک حقیقت در جامعه علمی بزرگ‌تر در نظر گرفته می‌شد و در نتیجه اکتشافات علمی بیشتری از جمله اولین تحقیقات دریایی جهانی HMS Challenger آغاز شد.
23- تقریبا در همان زمان کشتی جنگی اسبق USS Tuscarora به یک کشتی تحقیقاتی تبدیل شد و به آن دستور دادند تا در کف اقیانوس آرام صدابرداری کند. با این کار عمق خندق آلوتین و خندق ژاپن کشف شد.
24- در سال 1960، دون والش (Don Walsh) و ژاک پیکارد (Jacques Piccard) به عنوان اولین انسان‌هایی بودند که طی تحقیقات Trieste در اعماق خندق ماریانا شیرجه زدند. ژاک پسر طراح کشتی یعنی آگوست پیکارد (Auguste Piccard) بود.
25- دانشمندان در سال 1977 اولین مشاهدات مستقیم دریچه هیدروترمال را در اطراف شکاف گالاپاگوس انجام دادند. این دریچه‌ها شکاف‌هایی در کف دریا در نزدیکی آتشفشان‌های فعال هستند که آب گرم را از خود خارج می‌کنند. دانشمندان همچنین تمامی اکوسیستم‌هایی که در این محیط شدید تکثیر شده و رشد می‌کنند را هم کشف کردند. ارگانسیم‌هایی نظیر میگو، صدف و کرم لوله‌ای غول پیکر از باکتری‌ها و آرکئا تغذیه می‌کنند.
26- پسر والش بعد از گذشت 60 سال از سفر اولیه، در سن 52 سالگی در سال 2020 در این اقیانوس شیرجه زد. گروه او از یک قایق شناور با ظرفیت 12 نفر دو سرنشینی به نام Limiting Factor برای بررسی اعماق اقیانوس و جانوران آن استفاده کردند.
27- دانشمندان ژاپنی توانستند میکروب‌هایی که بیش از 100 میلیون سال وجود داشته‌اند را احیا کنند. این میکروب‌ها در بستر دریای اقیانوس آرام جنوبی در یک محیطی که مواد مغذی کمی داشت، یافت شدند. بعد از انکوباسیون، موجودات کوچک شروع به مصرف غذا و تکثیر نمودند. یوکی مورونو (Yuki Morono) دانشمند ارشد در این مورد گفت: نتایج نشان می‌دهد که مفهوم طول عمر ممکن است برای موجودات زنده از نوع ساده کاربردی نداشته باشد.
28- اکتشافاتی که به دلیل انگیزه مالی انجام می‌شدند، زیاد هستند اما استخراج مواد معدنی در اقیانوس آرام به دلیل عمق زیاد آن بسیار دشوار است. مناطقی که از این اقیانوس که عمق کمتری دارند، شرکت‌ها از آن نفت و گاز طبیعی استخراج می‌کنند. مقادیر زیادی مروارید نیز از این طریق بدست می‌آیند اما در حال حاضر تعداد آن‌ها بسیار کمتر است. ماهیگیری نیز یک صنعت بزرگ در اقیانوس آرام است اما فعالیت‌های کنترل نشده اکوسیستم‌های این ناحیه را از بین می‌برد.
زباله‌های هسته‌ای در اقیانوس آرام
29- اقیانوس آرام محل معمول تصادف‌های ماهواره‌ای است. از جمله ماهواره‌هایی که به اقیانوس آرام سقوط کردند می‌توان به Fobos-Grunt, the Mars 96 و ماهواره تحقیقاتی اتمسفر بالا اشاره داشت. ورود مجدد آن‌ها به زمین معمولا سوختن را در پیش دارد اما برخی از زباله‌های آن‌ها همچنان باقی مانده و حاوی سوخت سمی نظیر پلوتونیوم، هیدرازین و تتروکسید نیتروژن هستند.
30- ایالات متحده آمریکا از سال 1946 تا سال 1958 مشغول انجام آزمایش‌های هسته‌ای در اقیانوس آرام به منظور توسعه برنامه تسلیحاتی خود بود. بسیاری از این آزمایشات در جزیره مارشال اتفاق افتاده و منجر به سقوط هسته‌ای قابل توجهی شد. قانون جبران خسارات ناشی از قرار گرفتن در معرض تابش در سال 1990 مبلغی معادل 759 میلیون دلار غرامت به ساکنان آسیب دیده ارائه کرد.
31- سلاح‌های هسته‌ای از دست رفته در اقیانوس آرام همچنان به دلیل تصادف رخ داده وجود دارند. به عنوان مثال، یک هواپیمای تهاجمی A-4 نیروی دریایی ایالات متحده در حین آموزش در آب‌هایی نزدیک ژاپن در سال 1965 کنار یک ناو سقوط کرد. بعد از 24 سال، مشخص شد که این هواپیما حامل یک بمب هیدروژنی یک مگاتونی بوده است.
32- یک زلزله قوی و سونامی منجر به فاجهه هسته‌ای فوکوشیما (Fukushima) در سال 2011 شد. از دست دادن ظرفیت خنک کننده منجر به ذوب هسته‌ای، انفجار هیدروژن و آلودگی آب شد. بیش از 154 نفر از ساکنان این محل را به مکانی امن منتقل کردند. حدود 80 درصد از مواد رادیواکتیو تخلیه شده در جو به اقیانوس آرام راه پیدا کرد.
33- نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما 1.25 میلیون تن فاضلاب را تا سال 2021 جمع آوری کرده است. این مواد فاضلابی در داخل مخازن ملک ذخیره و فضای آن در حال اتمام است. دولت ژاپن با ریختن این آب به اقیانوس آرام در یک دوره 30 ساله موافقت کرد.
آلودگی در اقیانوس آرام
34- تکه‌های بزرگ زباله‌های اقیانوس آرام را می‌توان بین کالیفرنیا و ژاپن مشاهده کرد. منطقه‌ای که سه برابر فرانسه بوده و آلودگی‌های آن در حال رشد است. بیشتر اقلام قطعات کوچک پلاستیکی هستند که از کشورهای مختلف آمده و به دلیل جریان‌های چرخشی در آن‌جا جمع شده‌اند.
35- کنفرانس اقیانوسی سازمان ملل متحد تخمین زده است که وزن پلاستیک‌های این منطقه تا سال 2025 بیشتر از وزن ماهی‌های اقیانوس خواهد بود. این پلاستیک‌ها با به دام انداختن جانداران دریایی در تورهای ماهیگیری که در دریا گم شده و یا دور انداخته شده‌اند، مجاری گوارشی آن‌ها را مسدود کرده و در تنفس آن‌ها تداخل ایجاد می‌کند که در نتیجه مرگ این جانوران را به همراه خواهد داشت. برخی از این جانداران دریایی در سواحل کشته می‌شوند.
36- سازمانی به نام Ocean Cleanup مبلغ 32 میلیون دلار را در سال 2019 برای کاهش زباله‌های بزرگ اقیانوس آرام سرمایه‌گذاری کرد. آن‌ها با استفاده از یک زباله‌گرد غول‌پیکر شناور که 2000 فوت طول دار سعی در تمیز کردن آب‌های این اقیانوس دارند. همچنین این زباله‌گرد به دوربین، چراغ و سایر تجهیزات ضد ضربه مجهز است. جمع‌کننده زباله به صورت دوره‌ای همراه با زباله‌هایی که برای پردازش به کالیفرنیا برده می‌شود رفته و در آن‌جا تخلیه می‌شوند.
37- سایر افراد مانند کمیسیون ساحلی کالیفرنیا اصرار دارند که پاکسازی سواحل اقدام بهتری است چراکه باعث می‌شود تا زباله‌های این نواحی به اقیانوس راه پیدا نکند. پاکسازی‌ها سالانه 1 میلیون پوند زباله را از سواحل کالیفرنیا و در مجموع بیش از 20 میلیون پوند زباله از 100 کشور جمع‌آوری می‌کنند.
38- دکتر کتی سالیوان (Kathy Sullivan)، فضانورد سابق در سال 2020 به هیئت اعزامی در گودال ماریانا پیوست. او گفت بخشی از اکتشافات این گروه پیدا کردن زباله‌ها در عمیق‌ترین قسمت‌های اقیانوس است. کابل فیبر نوری و قوطی‌های نوشابه گازدار از جمله این موارد زباله هستند.
39- برخی از آلاینده‌های اقیانوسی شامل مواد شیمیایی خشن هستند که باعث کاهش اکسیژن آب می‌شوند. این اتفاق تاثیر منفی بر تنفس حیات دریایی به ویژه در ماهیان بزرگ مانند کوسه، مارلین و تن داشته و می‌تواند منجر به هیپوکسی و مناطق مرده شود.
40- وقتی ماهی‌ها، خرچنگ‌ها، میگوها و سایر موجودات دریایی پلاستیک‌ها را می‌خورند زباله‌ها بر زنجیره غذایی درنده‌های اقیانوسی و انسان‌هایی که آن‌ها را مصرف می‌کنند، تاثیر بسزایی خواهد داشت. یک ترکیب رایج موجود در پلاستیک به نام BPA وجود دارد که باعث کاهش باروری مردان و خطر ابتلا به سرطان سینه می‌شود.
آب و هوا در اقیانوس آرام
41- اقیانوس آرام را می‌توان به دو منطقه کاملا مستقل تقسیم کرد: اقیانوس آرام شمالی که در آن جریان‌ها در جهت عقربه ساعت حرکت می‌کنند و اقیانوس آرام جنوبی که در آن جریانات برخلاف عقربه‌های ساعت حرکت می‌کنند. این اتفاق به دلیل اثر کوریولیس (Coriolis Effect) رخ می‌دهد.
42- طوفان‌ها اغلب از ماه ژوئن تا دسامبر در جنوب مکزیک شکل می‌گیرند. طوفان‌هایی که در نواحی شمال غربی اقیانوس آرام شکل می‌گیرند از ماه می تا دسامبر روی آسیای جنوب شرقی تاثیر می‌گذارد. طوفان‌های استوایی در جنوب اقیانوس آرام شکل گرفته و کشورهای جزیره‌ای کوچکتر را ویران می‌کنند.
43- قوی‌ترین طوفان در سال 1979 به نام Typhoon Tip ثبت شده است که به جنوب ژاپن نیز رسید. همچنین این طوفان توانست به نقطه اوج بادهای پایدار با سرعت 305 کیلومتر در ساعت و قطر 2280 کیلومتر برسد.
44- حباب اقیانوس آرام (The Pacific Blob) منطقه‌ایست که از باخا کالیفرنیا تا آلاسکا را تشکیل داده است و بین سال‌های 2014 و 2016 گرمای شدید دریایی را تجربه کرد. این موج منجر به رشد جلبک‌های سمی که باعث مرگ ماهی‌ها و پرندگان دریایی شد. دانشمندان همچنین سفید شدن مرجان‌ها را در این زمان شاهد بودند.
45- اقیانوس‌ها کربن دی اکسید را جذب می‌کنند و این قضیه باعث می‌شود تا آب اسیدی‌تر شود. در 200 سال گذشته میزان اسیدیته آب 30 درصد افزایش پیدا کرده است. این امر نیز باعث شده تا ساخت صدف سخت برای مرجان‌ها و صدف‌ها سخت‌تر شود چراکه این‌کار به کربنات کلسیم وابسته است.
زندگی دریایی در اقیانوس آرام
46- ماهی مرکب غول‌پیکر می‌توند 13 متر تا 43 فوت رشد کند و همین موضوع آن‌ها را به یکی از بزرگترین بی‌مهرگان تبدیل می‌کند. همچنین یکی از زیرک‌ترین موجودات اعماق آب‌هاست. در سال 2004 سرانجام در طبیعت سواحل توکیو از این حیوان عکسبرداری شد.
47- دلفین پهلو سفید اقیانوس آرام دارای پشت خاکستری و یک لکه سفید از ناحیه گردن تا شکم است. نمونه بالغ این حیوان می‌تواند تا 440 پوند نیز وزن داشته و تا 8.2 فوت رشد کنند. زیستگاه طبیعی این حیوان در آب‌های اقیانوس آرام شمالی است.
48- جمعیت پنگوئن هومبولت در امتداد سواحل اقیانوس آرام شیلی و پرو پراکنده شده است. این حیوان در جزایر و مناطق ساحلی صخره‌ای لانه درست می‌کند. پنگوئن هومبولت بالغ می‌تواند تا 70 سانتی متر نیز رشد و وزنی معادل 6 کیلوگرم داشته باشد. این گونه حیوانی تا حد زیادی از ماهی‌ها تغذیه می‌کند اما برخی از آن‌ها نیز ممکن است نرم‌تنان و سخت‌پوستان را برای تغذیه انتخاب کنند.
49- دوگونگ یک پستاندار دریایی است که شباهت زیادی به گاو دریایی دارد. این حیوان از گونه‌های علف دریایی در امتداد مناطق گرم ساحلی تغذیه می‌کند. دوگونگ در خطر انقراض قرار داشته و بیشتر در اقیانوس آرام هندی غربی یافت می‌شود.
50- شیرهای دریایی استلر در شمال اقیانوس آرام از روسیه تا آلاسکا زندگی می‌کنند. این دوزیستان از ماهی‌ها و سرپایان تغذیه کرده و در سواحل جزایر منزوی جمع می‌شوند تا علاوه‌بر در امان ماندن از دست شکارچیان، تولید مثل کرده و توله‌‌هایشان را بزرگ کنند.
