به جرأت می‌توان گفت همه کاربران لپ تاپ با این سؤال مواجه شده‌اند که آیا در شارژ نگه داشتن دائم این دستگاه کار بد و مضری است یا نه؟ باید گفت جواب این سؤال سرراست و ساده نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد. اگر شما هم جزو کسانی هستید این سؤال برایتان مطرح شده اما تا به حال جواب درستی برای آن پیدا نکرده‌اید، در ادامه این مطلب از دیجی رو همراه باشید تا توضیحات کاملی را در رابطه با شیوه صحیح شارژ لپ تاپ و اتصال آن به برق ارائه کنیم.
باتری لپ تاپ خود را بشناسید
در اولین گام باید بدانید که لپ تاپ شما از چه نوع باتری‌ای استفاده می‌کند. در حالت کلی دو نوع اصلی از باتری در لپ تاپ ها مورد استفاده قرار می‌گیرد: باتری لیتیوم یون و باتری لیتیوم پلیمر. اگر چه این دو فناوری متفاوت هستند، اما تاحدود زیادی به یک شکل عمل می‌کنند و از طریق حرکت الکترون‌ها قدرت لازم را برای کار کردن دستگاه تأمین می‌کنند. در ضمن، این جریان ثابت الکترون‌ها برای کمک به سالم نگه داشتن باتری نیز الزامی است.
برای هر دو نوع باتری فوق می‌توان قواعد کلی زیر را مطرح کرد (حداقل تا آنجا که به لپ تاپ‌های مدرن مربوط می‌شود، این قواعد درست هستند):
- باتری را به هیچ عنوان نمی‌توان بیش از حد شارژ کرد. حتی اگر شارژر را به صورت مداوم به لپ تاپ وصل کنید، هیچ خطری برای شارژ بیش از حد باتری وجود ندارد. به محض اینکه شارژ باتری به 100 درصد برسد، روند شارژ کردن آن متوقف می‌شود و تا زمانی که ولتاژ به زیر سطح معینی نرسد، دوباره شروع به کار نخواهد کرد.
- تخلیه کامل باتری به آن آسیب می‌رساند. خالی شدن کامل باتری و خالی ماندن آن برای مدت طولانی می‌تواند آن را در حالت دشارژ عمیق قرار دهد. این حالت می‌تواند کاملاً مخرب باشد و شاید دیگر هرگز نتوانید باتری را شارژ کنید!
بنابراین، با این دو نکته‌ای که مطرح شد، آیا می‌توانیم به این نتیجه برسیم که باید لپ تاپ خود را همیشه به برق متصل نگه داریم؟ نه کاملاً.
چه چیزهایی به باتری‌های لیتیومی آسیب می‌رسانند؟
حقیقت در مورد باتری‌های لیتیومی این است که ذاتاً ناپایدار هستند. این باتری‌ها از همان لحظه تولید شروع به از دست دادن ظرفیت خود می‌کنند و عوامل متعددی این کاهش ظرفیت را تسریع می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هر باتری چرخه شارژ و دشارژ محدودی دارد و تعداد دفعات مشخصی می‌توان آن را پر و خالی کرد.
- هر چه از ولتاژ بالاتری برای شارژ باتری استفاده شود، عمر آن کمتر می‌شود.
- دمای بیش از 30 درجه سانتیگراد می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به باتری وارد کند.
دو مورد آخر مواردی هستند که در اینجا بیشتر به آن‌ها توجه داریم. مطالعه جامعی که توسط Battery University انجام شده، نشان می‌دهد که چگونه سطوح بالای ولتاژ و دمای زیاد می‌تواند عمر باتری را کاهش دهند و در صورتی که همزمان با هم رخ دهند وضعیت به مراتب بدتر خواهد بود.
سطح شارژ یا ولتاژ
باتری‌های لیتیوم یونی با ولتاژ 4.20 ولت در هر سلول شارژ می‌شوند که 100 درصد ظرفیت آن‌ها است. در این سطح عمر باتری برابر 300 تا 500 چرخه شارژ و دشارژ خواهد بود.
هر 0.10 ولت کاهش در ولتاژ شارژ، تعداد چرخه‌های تخلیه را دو برابر می‌کند تا زمانی که به سطح مطلوب برسد: 3.90 ولت در هر سلول که طول عمر باتری را به 2400 تا 4000 چرخه شارژ و دشارژ می‌رساند. البته، متأسفانه در این سطح شارژ، باتری تنها حدود 60 درصد شارژ می‌شود و میزان شارژدهی آن کمی بیشتر از نصف یک باتری کاملاً پر شده خواهد بود.
حرارت
دمای بالا که معمولاً منظور از آن دمای بیش از 30 درجه سانتیگراد است، بدون توجه به عوامل دیگر، عمر باتری را کوتاه می‌کند. به همین دلیل هم گذاشتن لپ تاپ در ماشین در یک بعد از ظهر گرم تابستانی اصلاً ایده خوبی نیست و سلامت باتری آن را به خطر می‌اندازد.
وقتی تنش دمای بالا با استرس ولتاژ بالا ترکیب می‌شود، اثرات مخرب بسیار بدتر می‌شود. مطالعه Battery University نشان می‌دهد که یک باتری با 40 درصد شارژ اگر در دمای 40 درجه نگهداری شود، پس از یک سال ظرفیت آن به 85 درصد کاهش پیدا خواهد کرد. در مورد یک باتری با 100 درصد شارژ، ظرفیت در شرایط مشابه به 65 درصد کاهش می‌یابد و ظرفیت یک باتری کاملاً شارژ شده در دمای 60 درجه، تنها سه ماه به 60 درصد می‌رسد!
بنابراین، شواهد واضح به نظر می‌رسند. اتصال دائمی باتری به شارژر و نگه داشتن آن در حالت 100 درصد، به آرامی عمر آن را کاهش می‌دهد. نگه داشتن باتری در حالت 100 درصد و در معرض دمای بالا، این کاهش عکر را بسیار سریع‌تر می‌کند.
و به یاد داشته باشید، منظور از دمای بالا تنها دمای بالای محیط نیست. کارهای سنگینی مانند بازی یا ویرایش ویدیو نیز سطح دمای لپ تاپ را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند و اگر به سیستم تهویه و خنک کنندگی دستگاه اهمیت داده نشود، این گرما در داخل بدنه مانده و به مرور عمر باتری را کاهش می‌دهد.
آیا باید باتری را از لپ تاپ جدا کنیم؟
با چیزهایی که از خطرات گرما گفتیم، ممکن است سؤال دیگری مطرح شود و آن هم اینکه آیا هنگام استفاده از لپ تاپ با برق شهری، باید باتری را به طور کامل از آن جدا کنیم؟ بدیهی است که چنین کاری در مورد اغلب لپ تاپ‌های مدرن که از باتری‌های مهر و موم شده استفاده می‌کنند و امکان جدا کردن باتری آن‌ها وجود ندارد، امکان‌پذیر نیست.
اما در مواردی که باتری قابل جداسازی است، به نظر می‌رسد پاسخ تولید کننده‌های مختلف به پرسش مذکور متفاوت است. به عنوان مثال، ایسر می‌گوید لازم نیست هر بار که لپ تاپ را به برق شهر وصل می‌کنید باتری را جدا کنید، اما اگر قرار نیست برای چند روز از آن استفاده کنید، باید آن را خارج کنید. اپل هم زمانی که لپ تاپ‌هایی با باتری قابل تعویض تولید می‌کرد، توصیه می‌کرد که کاربران هرگز آن‌ها را خارج نکنند.
در هر صورت اگر باتری لپ تاپ شما قابل جدا شدن است و تصمیم گرفتید آن را خارج کنید، از نگهداری صحیح آن مطمئن شوید. برای این منظور باید توجه داشته باشید که شارژ آن بین 40 تا 80 درصد باشد و در دمای اتاق نگهداری شود.
بالاخره متصل نگه داشتن لپ تاپ به برق ضرر دارد یا نه؟
آیا اتصال لپ تاپ به برق باعث خراب شدن باتری می‌شود؟ بله، این کار را می‌کند. اما شارژ کردن هر روزه باتری هم همین آسیب را به آن می‌رساند.
در واقع، به نظر می‌رسد صنعت تولید لپ تاپ به طور کلی نتوانسته به یک پاسخ واحد برای این سوال برسد. در حالی که ایسر توصیه می‌کند باتری را زمانی که از آن استفاده نمی‌کنید خارج کنید، ایسوس می‌گوید باید باتری را حداقل هر دو هفته یکبار تا 50 درصد خالی کنید. از طرف دیگر دل می‌گوید مشکلی وجود ندارد و می‌توانید لپ تاپ را همیشه متصل به برق نگه دارید.
با اینکه توصیه‌های اپل دیگر در وب سایت این شرکت موجود نیست، اما این شرکت معتقد بود نباید لپ تاپ را به طور دائم به برق وصل کنید. به گفته این شرکت، حالت ایده‌آل این است که لپ تاپ را شارژ کرده و سپس از آن استفاده کنید تا به این ترتیب همواره جریان الکتریکی در باتری برقرار باشد.
جمع‌بندی
اتصال لپ تاپ به برق آسیب کوتاه مدتی به همراه نخواهد داشت، اما اگر مدام آن را با برق شهری استفاده کنید، مطمئناً بعد از یک سال متوجه خواهید شد که ظرفیت باتری به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. به طور مشابه، اگر فقط از باتری استفاده کنید، تعداد زیادی از چرخه‌های شارژ و تخلیه باتری را پشت سر خواهید گذاشت و باز هم عمر باتری کم می‌شود.
بنابراین، به نظر می‌رسد بهترین راه حل ایجاد تعادل بین این دو حالت است: برخی روزها از لپ تاپ خود فقط با باتری استفاده کنید و در روزهای دیگر به برق شهری وصل کنید. و البته، هر کاری که می‌کنید مطمئن شوید دستگاه به خوبی خنک شده و خیلی گرم نمی‌شود.
