آبله میمونی (Monkeypox) یک بیماری ویروسی نادر است که در ابتدا در مناطق دورافتاده و جنگلی آفریقای مرکزی و غربی شناسایی شد. این بیماری به دلیل شباهتهای بالینیاش با آبله (Smallpox)، که یک بیماری ویروسی دیگر و بسیار خطرناک بود، توجه ویژهای به خود جلب کرد. با این حال، آبله میمونی خفیفتر از آبله است و نرخ مرگومیر آن بسیار پایینتر است. با وجود اینکه این بیماری در گذشته به عنوان یک بیماری نادر در نظر گرفته میشد، افزایش موارد ابتلا در خارج از آفریقا در سالهای اخیر، نگرانیهای جهانی را برانگیخته است.
ویروس آبله میمونی: ساختار و انتقال
آبله میمونی توسط ویروسی به نام ویروس آبله میمونی (Monkeypox virus) ایجاد میشود که به خانواده پاکسویریده (Poxviridae) و زیرخانواده Chordopoxvirinae تعلق دارد. این ویروس از نظر ژنتیکی به ویروس آبله بسیار نزدیک است.
ویروس آبله میمونی از طریق تماس مستقیم با خون، مایعات بدن، یا ضایعات پوستی حیوانات آلوده، مانند میمونها و جوندگان، به انسان منتقل میشود. انتقال انسان به انسان نیز از طریق تماس نزدیک با ضایعات پوستی، قطرات تنفسی، و حتی از طریق تماس با اشیاء آلوده ممکن است. با این حال، میزان سرایت این ویروس در مقایسه با ویروسهای دیگر، مانند ویروس کرونا، بسیار کمتر است.
علائم و نشانهها
دوره نهفتگی ویروس آبله میمونی معمولاً بین 6 تا 13 روز است، اما میتواند از 5 تا 21 روز نیز متغیر باشد. علائم اولیه شامل تب، سردرد شدید، دردهای عضلانی، کمردرد، خستگی مفرط، و تورم غدد لنفاوی است. پس از ظهور تب، بثورات پوستی (راش) که معمولاً روی صورت شروع میشود و به سایر قسمتهای بدن، به ویژه دستها و پاها، گسترش مییابد، ظاهر میشوند. این بثورات به تدریج به تاولهایی تبدیل میشوند که در نهایت میترکند و زخمهایی روی پوست باقی میگذارند.
پیشگیری و درمان
در حال حاضر، هیچ درمان خاصی برای آبله میمونی وجود ندارد. اما واکسن آبله، به دلیل شباهت زیاد ویروسها، میتواند در پیشگیری از ابتلا به ابله میمونی موثر باشد. برخی از کشورها در واکنش به شیوعهای اخیر، استفاده از واکسنهای آبله را برای جلوگیری از گسترش ابله میمونی آغاز کردهاند.
برای پیشگیری از انتقال ویروس، اقدامات بهداشتی از جمله شستشوی مرتب دستها، استفاده از ماسک در تماس نزدیک با افراد مشکوک به عفونت، و اجتناب از تماس با حیوانات وحشی و گوشتهای آنها توصیه میشود. در مناطقی که موارد ابتلا گزارش شده، قرنطینه و جداسازی بیماران نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
شیوع جهانی و نگرانیها
در سالهای اخیر، مواردی از آبله میمونی در خارج از آفریقا، به ویژه در اروپا و آمریکا گزارش شده است. این موارد عمدتاً در بین افرادی که به مناطق بومی ویروس سفر کردهاند یا در تماس نزدیک با حیوانات آلوده بودهاند، مشاهده شده است. با این حال، در برخی موارد، هیچ ارتباط مستقیمی با سفر یا حیوانات آلوده گزارش نشده که نشاندهنده احتمال انتقال محلی ویروس است.
شیوعهای اخیر نگرانیهایی را در مورد پتانسیل این ویروس برای گسترش جهانی و تبدیل شدن به یک بحران بهداشتی جدید ایجاد کرده است. این نگرانیها با توجه به تجربه همهگیری کووید-۱۹ و تأثیرات گسترده آن بر سیستمهای بهداشتی و اقتصادی جهان، بیشتر شده است.
سخن پایانی
آبله میمونی یک بیماری ویروسی نادر است که در ابتدا محدود به مناطق خاصی از آفریقا بود، اما اکنون با توجه به افزایش موارد ابتلا در دیگر نقاط جهان، به یک نگرانی بهداشتی جهانی تبدیل شده است. اگرچه این بیماری به اندازه بیماریهایی مانند آبله یا کووید-۱۹ خطرناک نیست، اما نیاز به آگاهی بیشتر، پیشگیری مناسب، و واکنش سریع به شیوعهای احتمالی دارد. پژوهشهای بیشتر و توسعه واکسنها و درمانهای موثر نیز میتواند به کاهش خطرات مرتبط با این بیماری کمک کند.