پس از سال‌ها انتظار، شرکت ولو (Valve) سرانجام از سخت‌افزارهای جدید خود رونمایی کرد و در مرکز این معرفی، استیم ماشین جدید (Steam Machine) قرار دارد؛ دستگاهی که به نوعی رقیب پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس محسوب شده و قول می‌دهد قدرت و انعطاف‌پذیری پلتفرم استیم را از کامپیوترهای شخصی به قلب اتاق نشیمن و تلویزیون‌های شما بیاورد.
این معرفی که شامل یک استیم کنترلر (Steam Controller) بازطراحی شده نیز می‌شود، نشان از عزم جدی ولو برای گسترش اکوسیستم سخت‌افزاری خود پس از موفقیت چشمگیر استیم دک (Steam Deck) دارد. اما آیا این تلاش جدید می‌تواند سرنوشتی متفاوت از پروژه استیم ماشین‌های یک دهه قبل داشته باشد و جایگاه خود را در میان غول‌های صنعت کنسول بازی پیدا کند؟
این مقاله به بررسی عمیق و جامع استیم ماشین جدید، مشخصات فنی، ویژگی‌های نوآورانه و پتانسیل آن برای تغییر قواعد بازی در صنعت گیمینگ می‌پردازد. با ما در دیجی رو همراه باشید.
بازگشت یک مفهوم قدیمی با رویکردی جدید
ایده استیم ماشین به هیچ وجه جدید نیست. حدود یک دهه پیش، ولو با همکاری برندهای مختلف سخت‌افزاری تلاش کرد تا کامپیوترهای گیمینگ استانداردی را تحت این نام به بازار عرضه کند. هدف، ارائه یک تجربه شبیه به کنسول با کتابخانه عظیم بازی‌های استیم بود. با این حال، آن پروژه به دلیل قیمت‌گذاری نامناسب، پیچیدگی‌های سیستم عامل و عدم یکپارچگی کافی، هرگز به موفقیت تجاری نرسید.
اما این بار داستان کاملاً متفاوت است. ولو به جای تکیه بر شرکای سخت‌افزاری، خود دست به کار شده و با الهام از طراحی و مهندسی موفق استیم دک، اولین استیم ماشین رسمی ساخت خود را معرفی کرده است. این دستگاه یک کامپیوتر جمع‌وجور و مکعبی شکل است که به طور خاص برای اتصال به تلویزیون و ارائه یک تجربه بی‌دردسر و بهینه در اتاق نشیمن طراحی شده است. در واقع، می‌توان آن را یک “استیم دک برای تلویزیون” در نظر گرفت که از تمام درس‌های آموخته شده در ساخت آن کنسول دستی بهره می‌برد.
نگاهی به مشخصات فنی استیم ماشین جدید
قدرت پردازشی، مهم‌ترین عاملی است که موفقیت یا شکست یک کنسول بازی را رقم می‌زند. ولو برای استیم ماشین جدید خود به سراغ یک تراشه نیمه‌سفارشی از شرکت ای‌ام‌دی (AMD) رفته است که ترکیبی هوشمندانه از معماری‌های جدید و بهینه‌سازی مصرف انرژی را به نمایش می‌گذارد.
پردازنده مرکزی (CPU)
پردازنده مرکزی این دستگاه بر پایه معماری قدرتمند ذن 4 (Zen4) ساخته شده و دارای 6 هسته و 12 رشته پردازشی است. این پردازنده قادر است به فرکانس بوست 4.8 گیگاهرتز دست یابد، در حالی که توان طراحی حرارتی (TDP) آن تنها 30 وات است. این مشخصات، آن را به پردازنده‌ای شبیه به Ryzen 5 7400F نزدیک می‌کند، اما با این تفاوت بزرگ که برای کار در یک بدنه کوچک و با مصرف انرژی بسیار کمتر بهینه شده است. این بهینه‌سازی برای جلوگیری از تولید گرمای بیش از حد و صدای آزار دهنده فن در یک دستگاه مخصوص اتاق نشیمن، حیاتی است.
پردازنده گرافیکی (GPU)
در بخش گرافیک، شاهد یک پردازنده گرافیکی مبتنی بر معماری RDNA3 ای‌ام‌دی با 28 واحد محاسباتی هستیم. این پردازنده می‌تواند تا فرکانس 2.45 گیگاهرتز کار کند و توان طراحی حرارتی آن 110 وات است. اگر بخواهیم مقایسه‌ای انجام دهیم، این پردازنده گرافیکی نسخه‌ای بهینه شده از کارت گرافیک Radeon RX 7600 به نظر می‌رسد که 12.5 درصد واحدهای محاسباتی کمتری دارد و مجدداً در یک فضای بسیار محدودتر عمل می‌کند. این ترکیب سخت‌افزاری روی کاغذ نویدبخش اجرای روان بازی‌های مدرن است، اما یک نگرانی جدی نیز به همراه دارد که در بخش بعد به آن می‌پردازیم.
حافظه؛ نقطه قوت یا پاشنه آشیل؟
ولو برای استیم ماشین جدید از 16 گیگابایت حافظه رم سیستمی DDR5 و 8 گیگابایت حافظه ویدیویی (VRAM) از نوع GDDR6 استفاده کرده است. در حالی که 16 گیگابایت رم سیستمی برای اکثر بازی‌های امروزی کافی به نظر می‌رسد، حجم 8 گیگابایت حافظه ویدیویی یک علامت سوال بزرگ ایجاد می‌کند. ما پیش از این در بازی‌های جدید دیده‌ایم که حتی در رزولوشن 1080p، این مقدار حافظه به سرعت پر می‌شود و باعث افت عملکرد و مشکلات بافت‌ها می‌گردد. این نگرانی زمانی جدی‌تر می‌شود که به یاد بیاوریم ولو این دستگاه را به عنوان یک “کنسول 4K” تبلیغ می‌کند. باید منتظر ماند و دید که آیا بهینه‌سازی‌های نرم‌افزاری استیم‌او‌اس و تکنولوژی‌های آپ‌اسکیلینگ مانند FSR می‌توانند این محدودیت سخت‌افزاری را جبران کنند یا نه.
انعطاف در ذخیره‌سازی و اتصالات کامل
یکی از نقاط قوت اکوسیستم استیم، انعطاف‌پذیری آن است و ولو این فلسفه را در استیم ماشین جدید نیز پیاده کرده است. این کنسول در دو مدل با حافظه‌های داخلی 512 گیگابایتی و 2 ترابایتی عرضه خواهد شد. مهم‌تر از آن، حافظه SSD داخلی از نوع استاندارد M.2 است و کاربران می‌توانند به راحتی آن را تعویض و ارتقا دهند.
علاوه بر این، یک درگاه کارت حافظه میکرو اس دی نیز روی دستگاه تعبیه شده است. شاید در نگاه اول استفاده از کارت حافظه میکرو اس دی در یک کنسول خانگی عجیب به نظر برسد، اما با کمی دقت متوجه هوشمندی ولو می‌شویم. کاربران استیم دک می‌توانند کارت حافظه‌ای که بازی‌هایشان روی آن نصب شده را مستقیماً وارد استیم ماشین کرده و بدون نیاز به دانلود مجدد، به بازی خود ادامه دهند. این یکپارچگی بین اکوسیستم دستی و خانگی، یک مزیت رقابتی بسیار ارزشمند است.
در بخش اتصالات نیز ولو سنگ تمام گذاشته است:
- شبکه بی‌سیم: وای-فای 6E 2×2 و بلوتوث نسخه 5.3 با آنتن اختصاصی برای کنترلرها.
- اتصال اختصاصی کنترلر: یک آداپتور بی‌سیم 2.4 گیگاهرتز برای اتصال بهینه به استیم کنترلر جدید.
- خروجی تصویر: یک پورت DisplayPort 1.4 با پشتیبانی از رزولوشن 4K و نرخ نوسازی 240 هرتز، و یک پورت HDMI 2.0 با پشتیبانی از 4K و نرخ 120 هرتز. این پورت‌ها از فناوری‌های DSC ،VRR ،HDR و HDMI CEC نیز پشتیبانی می‌کنند.
- پورت‌های USB: دو پورت USB-A 3.2 نسل 1، دو پورت USB-A 2.0 و یک پورت USB-C 3.2 نسل 2.
- شبکه سیمی: پورت گیگابیت اترنت برای اتصال پایدار به اینترنت.
این مجموعه کامل از پورت‌ها تضمین می‌کند که کاربران برای اتصال انواع لوازم جانبی و بهره‌گیری از حداکثر کیفیت تصویر و صدا با مشکلی مواجه نخواهند شد.
سیستم‌عامل SteamOS؛ قدرت لینوکس در خدمت بازی
همانند استیم دک، استیم ماشین جدید نیز بر پایه سیستم عامل تحسین شده SteamOS که مبتنی بر لینوکس است، اجرا می‌شود. این سیستم عامل اکنون برای استفاده روی تلویزیون و ناوبری با کنترلر بهینه‌سازی شده است. به لطف ابزار قدرتمند پروتون (Proton)، کاربران قادر خواهند بود تا بخش عظیمی از بازی‌های موجود در کتابخانه استیم را که به صورت بومی برای ویندوز ساخته شده‌اند، بدون مشکل اجرا کنند.
علاوه بر این، برای کاربرانی که می‌خواهند از دستگاه خود به عنوان یک کامپیوتر دسکتاپ کامل استفاده کنند، رابط کاربری KDE Plasma نیز در دسترس است. این ویژگی استیم ماشین را به یک دستگاه همه‌کاره تبدیل می‌کند که می‌تواند نه تنها برای بازی، بلکه برای وب‌گردی، تماشای فیلم و حتی انجام کارهای روزمره نیز مورد استفاده قرار گیرد.
استیم کنترلر جدید؛ ترکیبی از نوستالژی و نوآوری
همراه با استیم ماشین جدید، ولو از نسل دوم استیم کنترلر نیز رونمایی کرده است. مدل اول این کنترلر که سال‌ها پیش عرضه شد، با طراحی رادیکال و تمرکز بر ترک‌پدهای دوگانه، نتوانست نظر عموم گیمرها را جلب کند. اما مدل جدید با الهام از طراحی ارگونومیک و موفق استیم دک، تلاش می‌کند تا بهترین‌ها را با هم ترکیب کند.
طراحی کلی و چیدمان دکمه‌ها و جوی‌استیک‌ها شباهت زیادی به استیم دک دارد. جوی‌استیک‌ها از نسل دوم فناوری مغناطیسی ولو بهره می‌برند که حس، پاسخ‌دهی و دوام فوق‌العاده‌ای را ارائه می‌دهد. همچنین سطح آن‌ها دارای قابلیت لمسی خازنی است که امکان فعال‌سازی کنترل‌های حرکتی را فراهم می‌کند. بازخورد لرزشی HD و ژیروسکوپ 6 محوره نیز از دیگر ویژگی‌های این کنترلر پیشرفته هستند.
اما امضای اصلی کنترلرهای استیم، یعنی ترک‌پدهای حساس به فشار، همچنان حضور دارند. این دو ترک‌پد که در زیر جوی‌استیک‌ها قرار گرفته‌اند، به کاربران اجازه می‌دهند تا به راحتی در رابط کاربری SteamOS حرکت کنند یا بازی‌هایی را که فقط از ماوس پشتیبانی می‌کنند (مانند بازی‌های استراتژی) به راحتی روی تلویزیون تجربه کنند. این بار، ترک‌پدها به جای اینکه روش اصلی بازی باشند، به عنوان یک ابزار مکمل و قدرتمند در کنار یک چیدمان کنترلر سنتی قرار گرفته‌اند.
چهار دکمه پشتی (معادل دکمه‌های L و R پلی استیشن) و یک سطح لمسی خازنی که نگه داشتن کنترلر را تشخیص می‌دهد، امکانات شخصی‌سازی بی‌نظیری را در اختیار بازیکنان حرفه‌ای قرار می‌دهد. شارژ و اتصال این کنترلر نیز از طریق یک کانکتور مغناطیسی در پشت آن انجام می‌شود که همزمان به عنوان فرستنده بی‌سیم نیز عمل می‌کند. البته یک پورت USB-C نیز برای شارژ با کابل‌های استاندارد در نظر گرفته شده است.
این کنترلر به صورت استاندارد در جعبه هر استیم ماشین جدید وجود خواهد داشت و از طریق یک اتصال بی‌سیم 2.4 گیگاهرتز اختصاصی با تأخیر سرتاسری تنها 8 میلی‌ثانیه به کنسول متصل می‌شود. هر استیم ماشین می‌تواند به طور همزمان از چهار کنترلر پشتیبانی کند. عمر باتری آن نیز بیش از 35 ساعت اعلام شده که رقمی بسیار قابل توجه است.
نتیجه‌گیری: آینده استیم ماشین جدید چگونه خواهد بود؟
معرفی استیم ماشین جدید و استیم کنترلر نسل دوم، یک گام بلندپروازانه و هیجان‌انگیز از سوی ولو است. این شرکت با تکیه بر موفقیت استیم دک و درس گرفتن از اشتباهات گذشته، محصولی را خلق کرده که پتانسیل بالایی برای پر کردن شکاف بین قدرت کامپیوترهای گیمینگ و راحتی کنسول‌های خانگی دارد.
انعطاف‌پذیری در ارتقاء سخت‌افزار، سیستم عامل قدرتمند و بهینه، یکپارچگی با اکوسیستم استیم دک و یک کنترلر نوآورانه و کارآمد، همگی از نقاط قوت این پلتفرم جدید هستند. با این حال، نگرانی‌هایی مانند حجم محدود حافظه ویدیویی برای اجرای بازی‌ها در رزولوشن 4K و قیمت‌گذاری نامشخص، همچنان به قوت خود باقی است.
ولو اعلام کرده است که استیم ماشین جدید و کنترلر آن در اوایل سال 2026 روانه بازار خواهند شد و اطلاعات مربوط به قیمت و تاریخ دقیق عرضه در آینده منتشر می‌شود. موفقیت نهایی این دستگاه به شدت به قیمت‌گذاری رقابتی و توانایی آن در ارائه یک تجربه کاربری بی‌نقص و روان بستگی خواهد داشت. اگر ولو بتواند این دو چالش را با موفقیت پشت سر بگذارد، استیم ماشین جدید می‌تواند نه تنها یک موفقیت تجاری باشد، بلکه به عنوان یک نیروی تحول‌آفرین، آینده صنعت گیمینگ را برای همیشه تغییر دهد.
