خوابها می‌توانند سرگرم کننده، نگران کننده و یا عجیب غریب باشند. همه‌ی ما خواب میبینیم، حتی اگر روز بعد آن را به یاد نیاوریم. اما واقعاً چرا خواب میبینیم و این خوابها چه معنایی دارند؟ دیجی رو این بار نگاهی به دلایل خواب دیدن کرده و در ادامه‌ی این مطلب پرده از رمزو رازهای خواب و رؤیا برداشته. پس در ادامه با دیجی رو همراه باشید.
خوابها چه هستند؟
رویاها اساساً داستان‌ها و تصاویری هستند که ذهن ما در هنگام خواب خلق می‌کند. رویاها می‌توانند شفاف و زنده باشند. آنها می‌توانند باعث خوشحال شدن، ناراحت شدن و ترسیدن ما بشوند و یا گاهی ممکن است گیج کننده و یا کاملاً منطقی به نظر برسند.
رویاها می‌توانند در هر زمانی در طول خواب رخ بدهند، اما اغلب خواب‌های زنده در طول خواب REM که مخفف rapid eye movement و به معنای حرکت سریع چشم است و در هنگامی که بیشتر مغز فعال است رخ می‌دهند. خواب REM معمولاً در مرحله‌ی دوم خواب شروع می‌شود و با اینکه پلک‌ها بسته هستند چشم حرکت می‌کند و ارتباط بدن به‌جز با ماهیچه‌های حیاتی قطع می‌شود و ممکن است بدن دچار تکان‌های ناگهانی بشود. برخی محققین می گویند که ما در طول شب حداقل ۴ تا ۶ بار خواب میبینیم.
چرا خواب میبینیم؟
نظریه‌های زیادی درباره‌ی دلیل خواب دیدن وجود دارد اما هیچکس دلیل قطعی آن را نمی‌داند. برخی از محققان می گویند که خوابها هیچ معنا و هدفی ندارند و فقط یک سری فعالیت پوچ و مزخرف مغز در حین خوابیدن هستند ولی برخی دیگر می گویند که خوابها برای سلامتی روانی، احساسی و فیزیکی لازم هستند و مطالعات هم اهمیت خواب دیدن را بر سلامتی موارد ذکر شده نشان داده‌اند.
در یک بررسی، محققان افرادی که داشتند می‌خوابیدند و به خواب عمیق REM فرومی رفتند را بیدار کردند. آنها دریافتند کسانی که اجازه نداشتند خواب ببینند موارد زیر را تجربه کردند:
- ـ افزایش تنش
- ـ اضطراب
- ـ افسردگی
- ـ مشکل در تمرکز
- ـ عدم هماهنگی
- ـ افزایش وزن
- ـ تمایل به داشتن وهم و خیال
بسیاری از کارشناسان می گویند که رویاها وجود دارند تا:
- ـ به حل مشکلات در زندگی ما کمک کنند
- ـ خاطرات را ترکیب و تثبیت کنند
- ـ احساسات را پردازش کنند
اگر شما با یک فکر درگیر و نگران به رخت خواب بروید،پس از بیدار شدن از خواب ممکن است راه حلی برای مشکلتان پیدا کرده باشید و یا حداقل احساس بهتری نسبت به آن داشته باشید.
زیگموند فروید عقیده داشت که رویاها پنجره‌ای به ناخودآگاه هستند. او بر این باور بود که خوابها تمایلات ناخودآگاه، اندیشه‌ها و انگیزه‌های انسان را فاش میکنند. فروید عقیده داشت که رویاها برای مردم راهی برای برآوردن امیال و خواسته‌هایی هستند که در جامعه پذیرفته نیستند.
درکل می‌توان این نتیجه گیری را کرد که بعضی از خوابها ممکن است به مغزما در پردازش افکار و حوادثی که در روز برای ما اتفاق می افتند کمک کنند و بعضی دیگر ممکن است فقط نتیجه‌ی فعالیت عادی مغز ما باشند و معنای خاصی نداشته باشند و محققان همچنان در تلاشند که دلیل اصلی خواب دیدن را پیدا کنند.
رویاها چه معنایی دارند؟
همانطور که نقطه نظرات متفاوتی درباره‌ی اینکه چرا خواب میبینیم وجود دارد، دیدگاه‌های مختلفی هم درباره‌ی معنای خوابها وجود دارد. برخی کارشناسان می گویند که رویاها هیچ ارتباطی به احساسات و افکار واقعی ما ندارند و فقط داستان‌های عجیب و غریبی هستند که هیچ ربطی به زندگی عادی و روزمره‌ی ما ندارند.
عده‌ای دیگر می گویند که خوابها منعکس کننده‌ی افکار و احساسات پنهان ما هستند؛ مثلاً خواستنی‌ترین و عمیق‌ترین خواسته‌هایمان، ترس‌هایمان، نگرانی‌هایمان و… و این ویژگی بیشتر مربوط به خواب‌هایی می‌شود که دائما تکرار می‌شوند. با تفسیر کردن رویاها، ممکن است بتوانیم دیدگاه و بینشی نسبت به خودمان و زندگی‌مان به دست بیاوریم. بسیاری از افراد اعتراف کرده‌اند که بهترین ایده‌هایشان را از خواب‌هایشان گرفته‌اند و بنابراین رویاها ممکن است الهام بخش خلاقیت‌ها در زندگی واقعی باشند.
گزارش‌های بسیاری از افرادی با خواب‌های مشابه وجود دارد، مثلاً در خواب دیده‌اند که کسی دنبالشان است، از جایی سقوط میکنند یا برهنه در مکان‌های عمومی هستند. این نوع خوابها به دلیل استرس‌ها و اضطراب‌های پنهان و نهفته به وجود می‌آیند. در حالیکه این خوابها ممکن است در افراد مشترک باشند اما کارشناسان می گویند که معنای این خوابها برای هر فرد فرق داشته و مخصوص به خودش است.
به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان می گویند که نباید خیلی به کتاب های تعبیر خواب که برای تصویر یا نماد خاصی که در خواب دیده اید معنی خاصی ارائه میکنند تکیه کنید زیراکه دلیل خاص و ویژه ای که در پس رویای شما وجود دارد فقط مخصوص و منحصربفرد خودتان است.
با اینکه دانشمندان با اطمینان نمی توانند بگوند که چرا خواب میبینیم و خواب ها چه معنایی دارند، اما خیلی از مردم هستند که باوردارند خواب هایشان معنی خاصی دارد و تاثیر و ارتباط آنها را در زندگی واقعی شان مشاهده کرده اند.
چرا کابوس میبینیم؟
کابوس ها یا خواب های بد پدیده ای شایع در کودکان و بزرگسالان هستند. اغلب کابوس ها به دلایل زیر اتفاق می افتند:
- ـ استرس، کشمکش های درونی و ترس
- ـ ضربه های روحی
- ـ مشکلات عاطفی
- ـ استفاده از داروهای پزشکی یا موارد مخدر
- ـ بیماری
اگر شما بارها و بارها است که یک کابوس را می‌بینید، شاید ناخودآگاه شما در تلاش است تا چیزی را به شما بگوید! به آن گوش کنید! اگر شما خودتان نمیتوانید تشخیص بدهید که چرا همواره خواب‌های بد می‌بینید و این خواب‌های بد ادامه پیدا میکنند، این مسئله را با یک روانشناس، روانپزشک و یا افرادی که در این زمینه واجد شرایط هستند درمیان بگذارید. چراکه آنها ممکن است بتوانند تشخیص بدهند که چرا کابوس می‌بینید و راهکارهایی برای مقابله و از بین بردن آن به شما ارائه کنند.
این را به خاطر داشته باشید که مهم نیست یک کابوس چقدر ترسناک است، این فقط یک کابوس است و واقعی نیست و احتمالش خیلی خیلی کم است که در زندگی واقعی‌تان اتفاق بیوفتد.
رویای شفاف (لوسید) چیست؟
آیا تابحال خواب‌هایی دیده‌اید که در حین دیدن آنها خودتان بدانید که دارید خواب می‌بینید؟ اینها خواب‌های شفاف نامیده می‌شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که خواب‌های شفاف توام با فعالیت زیاد قسمت‌هایی از مغز هستند که به‌طور معمول در طول خواب سرکوب شده و عملکردی ندارند. خواب شفاف نشان دهنده‌ی حالتی از مغز بین خواب REM و بیداری می‌باشد.
برخی از افراد که خیلی رویاهای شفاف می‌بینند قادرند مسیری که خوابشان در پیش دارد و داستان آن را عوض کنند. با اینکه این کار ممکن است تاکتیک خوبی به نظر بیاید اما بسیاری از متخصصان خواب و رؤیا می گویند که بهتر است – مخصوصاً در حین کابوس دیدن- بگذارید خوابها به طور طبیعی رخ دهند و مسیر و روند آنها را دستکاری نکنید.
آیا خوابها می‌توانند از آینده خبر بدهند؟
بسیاری از مواقع پیش آمده که رؤیایی به حقیقت پیوسته یا بیان کننده‌ی اتفاقی در آینده بوده است. متخصصان می گویند که وقتی شما خوابی دیده‌اید که بعدتر در دنیای واقعی اتفاق افتاده به احتمال زیاد به این دلایل است:
- ـ برحسب تصادف بوده
- ـ حافظه تان دچار مشکلی شده
- ـ ناخودآگاه اطلاعاتی که دارد را بهم مربوط کرده
با این حال گاهی ممکن است رویاها به شما انگیزه بدهند که یک کار خاص را انجام بدهید که در این صورت باعث تغییر آینده‌ی احتمالی شما می‌شوند!
چرا به یاد آوردن خوابها سخت است؟
محققان از این مسئله مطمئن نیستند که چرا خوابها انقدر راحت فراموش می‌شوند. شاید ما اینگونه طراحی شده اسم که خواب‌هایمان را از یاد ببریم، چون اگر ماهمواره خواب‌هایمان را به یاد می‌آوردیم ممکن بود نتوانیم خوابها را از زندگی واقعی‌مان تشخیص بدهیم یا به عبارتی دیگر خوابها جزوی از خاطرات ما قرار می‌گرفتند!
همچنین دلیل دیگری که باعث می‌شود سخت خواب‌هایمان را به یاد بیاوریم ممکن است این باشد که در طولل خواب REM، بدن ما ممکن است سیستم‌هایی که در مغزما مسئول ایجاد خاطرات هستند را خاموش و متوقف کند. به همین دلیل احتمالاً ما فقط خواب‌هایی را به یاد می‌آوریم که کمی قبل از بیدارشدنمان اتفاق افتاده‌اند، یعنی درست زمانیکه فعالیت‌های مغزی در حال شروع به فعالیت و کار دوباره هستند.
برخی میگویند که ما درواقع خواب‌هایمان را فراموش نمی‌کنیم، فقط نمی‌دانیم چگونه به آنها دسترسی پیدا کنیم! شاید خوابها در حافظه ما ذخیره شده‌اند ومنتظرند که ما آنها را به خاطر بیاوریم. این مفهوم ممکن است به توضیح اینکه چرا بعضی وقتاها یک دفعه خوابی را همان روز یا چند روز بعد به خاطر می‌آوریم کمک کند؛ یعنی درواقع چیزی یا اتفاقی در دنیای واقعی باعث شده تلنگری به حافظه‌مان زده شود و خواب یا قسمتی از آن را به یاد بیاوریم.
راهکارهایی برای به یاد آوردن خوابها
اگر شما خوابتان سنگین است و یک سره از وقتی که می‌خوابید تا صبح که میایید بیدار شوید را در خواب هستید به احتمال زیاد نسبت به کسانی که چندبار در طول شب از خواب بیدار می‌شوند شانس کم‌تری وجود دارد که خواب‌هایتان را خاطر بیاورید. اما در ادامه راهکارهایی وجود دارد که ممکن است بر توانایی شما در به یاد آوردن خواب‌هایتان مؤثر باشد:
بدون ساعت گذاشتن از خواب بیدار شوید: احتمال اینکه خوابتان را به یاد داشته باشید زمانیکه به صورت طبیعی و خودتان بیدار می‌شوید نسبت به زمانی که با ساعت بیدار می‌شوید بیشتر است. چون وقتی ساعت زنگ میزند مغز شما بر صدای زنگ و خاموش کردن آن تمرکز می‌کند، نه روی خوابی که دیده‌اید.
به خودتان یادآوری کنید که به یاد بیاورید: اگر می‌خواهید خواب‌هایتان را به خاطر بیاورید و آگاهانه برای انجام این کار تصمیم بگیرید به احتمال زیاد موفق خواهید شد. قبل از اینکه به خواب بروید به خودتان یادآوری کنید که وقتی بیدار شدید می‌خواهید خوابتان را به یاد بیاورید.
پلی بک خواب: اگر درست بعد از اینکه بیدار شدید به خوابتان فکر کنید و سعی کنید آن را به یاد بیاورید پس از مدتی ممکن است به یاد آوردن خواب‌هایتان راحت‌تر شود.
چگونه نتیجه‌ای منطقی از خواب‌هایمان بگیریم؟
اگر شما خیلی به خواب‌هایتان اهمیت می‌دهید یا می‌خواهید از معنایی که در پشت آن وجود دارد سر در بیاورید، یک دفترچه‌ی مخصوص به خواب و رؤیا داشته باشید. در زیر راهکارهایی برای انجام این کار آورده شده است:
یادداشت کنید: دفترچه و خودکاری در کنار تخت خود داشته باشید و خواب‌هایی که می‌بینید را هر صبح در آن ثبت کنید؛ یعنی درست زمانیکه هنوز حافظه‌تان تازه است و زمان زیادی از خواب دیدنتان نگذشته است. هر چیزی را که از خوابتان به یاد می‌آورید به علاوه‌ی احساسی که با دیدن آن پیدا کردید را بنویسید، حتی اگر چیزهایی که از خوابتان یادتان می‌آید منسجم نباشند و فقط قسمت‌های تصادفی‌ای از خوابتان باشند.
قضاوت نکنید: رویاها ممکن است عجیب و غریب باشند یا ممکن است خلاف هنجارهای اجتماعی باشند. سعی کنید بر اساس خواب‌هایتان خودتان را قضاوت نکنید.
به هر خواب یک عنوان یا تیتر بدهید: این مسئله ممکن است زمانیکه می‌خواهید دوباره به یک خوابی که یادداشت کرده‌اید رجوع کنید بسیار کمک کننده باشد. گاهی اوقات عنوان یا تیتری که برای خوابتان انتخاب میکنید ممکن است دیدگاهی نسبت به اینکه چرا آن خواب را دیده‌اید و معنایی که در پشت آن وجود دارد بدهد.
رویاها از آغاز، بشریت را مجذوب خودشان کرده و به مرموزگونه جلوه کردن هم ادامه خواهند داد. اگرچه علم به ما اجازه‌ی یادگیری و کشفیات بسیاری را درباره‌ی مغز انسان داده اما ممکن است ما هیچگاه به‌طور قطع معنایی که در پس خواب و رویاها وجود دارد را متوجه نشویم!
20 خواب مشترک در تمام دنیا
همه‌ی خواب‌های در دسته بندی خواب‌های مشترک جای نمی‌گیرند و حتی آنهایی هم که جای می‌گیرند شاخه‌های متفاوتی دارند. اما بعضی خوابها در تمام دنیا مشترک هستند و مردم بارها و بارها بیان کرده‌اند که از این دست خوابها دیده‌اند.
در ادامه لیستی از ۲۰ تم خواب مشترکی که مردم در سراسر دنیا دیده‌اند وجود دارد. این موارد از نوشته‌های متخصص خواب و رؤیا آلن سیگل و از کتاب Uncovering life`s Answers in your Dreams گلچین شده‌اند.
آلن سیگل می‌گوید: به خاطر داشته باشید که خواب‌هایی چندین بار در طول زندگی‌تان تکرار می‌شوند ممکن است در زمانهای مختلف معناهای مختلف داشته باشند.
- خودتان پرواز میکنید یا داخل هواپیما هستید ( همچنین سقوط هواپیما)
- در امتحانی در مدرسه یا دانشگاه قبول نمی شوید یا امتحان را فراموش میکنید، یا در هنگام سخنرانی یا اجرای یک برنامه صحبت هایتان یادتان میرود.
- برهنه یا نیمه برهنه ظاهر شدن در مکان های عمومی
- سقوط کردن یا افتادن
- به طور کامل یا تا حدی فلج شدن و بی حس شدن و ناتوانی در حرکت، مثلا سعی می کنید بدوید اما نمیتوانید به اندازه کافی سریع حرکت کنید یا اصلا نمی توانید حرکت کنید.
- دنبال شدن یا ربوده شدن توسط انسان ها، حیوانات یا دیگر موجودات
- ماجراهای جنسی
- بلایای طبیعی مانند زلزله، امواج جزر و مدی، گردبادها، سیل و آتشفشان
- بلایای تکنولوژیک و فنی مانند انفجار، آتش سوزی، اقدامات تروریستی، جنگ هسته ای، آلودگی شیمیایی یا سقوط هواپیما
- از دست دادن یا ریختن دندان ها
- تهدیدهای خشونت آمیز، حمله یا آسیب زدن به خود یا دیگران
- پذیرفته نشدن، ترک شدن، مورد خیانت قرارگرفتن و یا تحقیر شدن
- رانندگی کردن یا درماشین بودن (تصادف ماشین، کارنکردن ترمز، خارج شدن شرایط از کنترل)
- نرسیدن به اتوبوس، قطار یا هواپیما ( دیر رسیدن یا از دست دادن قرار)
- کشف کردن اتاق های جدید و غیرمنتظره در خانه ها یا ساختمان ها
- پیدا کردن یا گم کردن پول، کیف پول یا اشیاء با ارزش
- دیدن افرادی از گذشته ( زنده و مرده)
- برگشتن به کودکی یاخانه و مدرسه ی قبلی
- باردار بودن و بدنیا آوردن بچه ( خودتان باردار باشید یا دیگران باردار باشند و بچه به دنیا بیاورند)
- ملاقات با مردم ناشناس و نا آشنا و یا اینکه در موقعیت های نا آشنا باشید
با چه قسمت هایی از این مطلب موافق بودید؟ چه قسمت هایی از آن برای شما اتفاق افتاده؟
