مروری بر زندگی و آثار ابن سینا به مناسبت روز پزشک

ابن‌ سینا حکیم و دانشمند پرآوازه‌ی ایرانی است که کارکردها و دستاوردهایش نه تنها در ایران، بلکه در تمام دنیا زبانزد است. امروز یکم شهریور، مصادف با زادروز این دانشمند برجستهٔ ایرانی و روز پزشک است. به همین دلیل دیجی رو بیوگرافی کوتاهی از سرگذشت ابن سینا تهیه کرده. در ادامه با ما همراه باشید.

«ابوعلی عبدالله‌بن‌حسین سینا» معروف به «ابن سینا» متولد سال 359 هجری شمسی و درگذشته در سال 416 می‌باشد. او در «افشنه» به دنیا آمهد. این روستا  در نزدیکی «بخارا» در «ازبکستان» امروزی قرار دارد که در آن زمان بخشی از قلمرو سامانیان بوده‌است. بنا بر پژوهش‌های انجام شده، مادر ابوعلی سینا، «ستاره» اهل افشنه بوده و پدر او نیز ایرانی و زادگاهش «بلخ» بوده‌است.

پدر ابوعلی سینا از پیروان واقعی مذهب اسماعیلی بود که در  جوانی عزم بخارا کرد و در آنجا به‌عنوان مأمور دریافت مالیات در دربار امیر نوح‌بن سامانی به کار مشغول شد. پس از مدتی امیر، او را به افشنه فرستاد و در آنجا بود که او با «ستاره» ازدواج کرد. حاصل این ازدواج، دو پسر بود که ابوعلی اولین پسر و محمود دومین پسر آنهاست. این خانواده زمانی که ابوعلی ۵ ساله بود به بخارا مهاجرت کردند.

در مورد استعداد و هوش ابوعلی سینا  تعریفات و سخنان بسیاری است از جمله این‌که در سن هفت‌سالگی، قرآن را از حفظ می‌خواند و در ده‌سالگی از یک شخص بقال، ریاضیات و فقه اسلامی و شیوه‌ی مباحثات مذهبی را آموخت. زمانی که دانش آن بقال دیگر جوابگوی خواست‌های او نبود، «ابوعبدالله ناتلی» که فیلسوف برجسته‌ای بود، آموزش او را به عهده گرفت.

ابوعلی جوان، نزد «ناتلی»، منطق، هندسه‌ی اقلیدس و المجسطی را فراگرفت و پس از آن، علوم طبیعی را بدون کمک معلم و استاد آموخت. از آموختن این علوم که فارغ شد، تصمیم به آموختن طب گرفت. تسلط او بر دانش پزشکی آن زمان تا آن جا بود که در سن شانزده‌سالگی، «امیرنوح سامانی» را معالجه کرد و به همین دلیل اجازه پیداکرد که از کتابخانه‌ی سلطنتی  امیر که دارای مجموعه‌ای غنی از کتاب‌های نفیس بود دست پیداکند و به مطالعه بپردازد. مطالعه‌ی چنان کتاب‌هایی برای «ابن سینا» بسیار باارزش بود بطوریکه که او بیشتر وقت خود را در آنجا می‌گذراند.

ابوعلی در شرح حالی كه خودش دربارهٔ خودش نوشته درباره منابع آن كتابخانه گفته:

هر کتابی را كه نیاز داشتم در آن جا پیدا کردم. گذشته از آن، در آن کتابخانه، كتاب هایی یافتم كه نام آنها به گوش بسیاری از مردم نرسیده بود و من نیز پیش از آن ندیده بودم و پس از آن هم ندیدم . من توانستم آن كتاب ها را بخوانم و از آنها بهره ببرم و چون به سن هجده سالگی رسیدم ، از همه این دانش‌ها فارغ آمدم .

اما  متاسفانه این کتابخانه در سال 1000 میلادی دچار حریق شد و در آتش سوخت. دردناک‌تر آن که او از جانب افراد مخالف، به آتش‌زدن کتابخانه متهم شد.

مدتی بعد پدر ابن سینا درگذشت و او نیز تصمیم گرفت به مسافرت بپردازد تا غم مرگ پدر را از یاد ببرد.  او مدتی را در«گرگانج» خوارزم گذراند و در این شهر نیز به دلیل دانش فراوان خود، مورد توجه فرمانروای شهر قرار گرفت. با تغییر اوضاع سیاسی شهر، ابن سینا در سال 402 هجری قمری  عازم گرگان شد تا دوستش«قابوس بن وشمگیر» فرمانروای دیلمیان را ملاقات کند. اما دوستش از دنیا رفته بود.
ابن سینا در این شهر با«ابوعبید جوزجانی» آشنا شد و این شاگرد تا پایان عمر وی، در خدمتش بود. ابوعلی سینا در سال 404 هجری قمری راهی ری شد و در این شهر«مجدالدوله» فرمانروای آل بویه را نیز درمان کرد.
یک سال بعد به همدان رفت و در این شهر، وزیر«شمس الدوله» فرمانروای دیلمیان شد. ابن سینا 10 سال در همدان ماند. اما با مرگ فرمانروا و روی کار آمدن پسرش، بن سینا را برای 4 ماه به زندان فرستادند. ابوعلی سینا در حبس هم بیکار نماند و 3 کتاب  نوشت! تا این که علاء الدوله همدان را تصرف کرد و او را نجات داد. ابن سینا در سال 415 راهی اصفهان شد و در این شهر مورد استقبال«علاء الدوله» فرمانروای این شهر قرار گرفت.
علاءالدوله، ابن سینا را با عزت و احترام  نزد خود پذیرفت و ابن سینا در اصفهان سکنی گزید و سالهای پایانی عمرش را در خدمت او گذرانده و در بیشتر سفرها او را همراهی می‌کرد. در یکی از این سفرها به همدان در سال 428 هجری، ابن سینا مبتلا به قولنج شد و در اثر آن درگذشت و در همدان به خاک سپرده شد و اینطور شد که  آرامگاه بوعلی‌سینا هم اکنون در این شهر قرار دارد. ابن سینا در 58 سالگی درگذشت.
مروری بر زندگی و آثار ابن سینا به مناسبت روز پزشک
در منابع تاریخی هیچ  مطلب جدی‌ای درباره‌ی ازدواج ابن سینا عنوان نشده، جز این‌که برخی گفته‌اند با دختری به نام یاسمین که کنیز فراری خلیفه بغداد بود، ازدواج کرد، که آن هم زیاد طول نکشید.
آثار ابوعلی سینا چیزی حدود 450 نوشته است که در ادامه برخی از  آنها آورده شده:

پزشکی

  • قانون
  • الادویة القلبیه
  • دفع المضار الکلیه عن الابدان الانسانیه
  • قولنج
  • سیاسة البدن وفضائل الشراب
  • تشریح الاعضا
  • الفصد
  • الاغذیه والادویه

ریاضیات

  • زاویه
  • اقلیدس
  • الارتماطیقی
  • علم هیئت
  • المجسطی
  • جامع البدایع

فلسفه

  • شفا
  • نجات
  • الاشارات و التنبیهات
  • حی بن یقظان

زادروز این دانشمند و فیسلوف بزرگ خجسته باد، روحش قرین رحمت و همچنین روز پزشک بر تمام پزشکان زحمت‌کش و فعالان عرصه بهداشت که این روزها فداکارانه درگیر مبارزه با بیماری کووید-19 هستند، مبارک باد

مطالب پیشنهادی
اشتراک در
اطلاع از
guest
1 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
احسان
احسان
5 سال قبل

روز زیباییه، روزشون مبارک
نجات جان انسان‌ها، انسانیت لازم داره