شرکت اسپیس‌اکس متعلق به ایلان ماسک قرار است گام بزرگی به سمت پیشرفت اینترنت بردارد. این شرکت قرار است با وارد کردن 60 ماهواره از 12 هزار ماهواره‌ی نهایی خود به مدار زمین پروژه‌ای را آغاز کند که هدف آن ارائه‌ی اینترنت پرسرعت برای تمام نقاط کره‌ی زمین است. این 60 ماهواره در تاریخ 24 می 2019 (3 خرداد 98) به مدار زمین وارد شدند. نام این پروژه استارلینک است و باید منتظر پرتاب موشک‌های بیشتری باشیم.
اسپیس‌اکس در حال راه‌اندازی چه پروژه‌ای است؟
سکوی پرتاب 40 در دماغه کاناورال فلوریدا در تاریخ 24 می با استفاده از موشک‌های چندبار مصرف فالکن 9 تعداد 60 ماهواره‌ی مسطح شده را به مدار زمین فرستاد. وزن هر کدام از این ماهواره‌ها 227 کیلوگرم است. چنین مأموریتی برای موشک‌های اسپیس‌اکس غیرمعمول نیست اما تا زمان انجام این پرتاب تمام پرتاب‌های انجام شده برای شرکای تجاری این شرکت انجام شده بودند. این شرکت در سال 2018 بالغ بر 21 پرتاب موشک داشته و در سال 2019 نیز 4 پرتاب موشک انجام داده است، با این حال پرتاب‌های استارلینک با دیگر پرتاب‌های این شرکت فرق می‌کنند.
استارلینک چیست؟
استارلینک پروژه‌ای متعلق به اسپیس‌اکس است که هدف آن قرار دادن 12 هزار ماهواره در مدار نزدیک زمین است تا اینترنت ارزان، پرسرعت و با تأخیر پایین را در اختیار هر کسی از هر جای کره‌ی زمین قرار دهد. تمام چیزی که نیاز دارید یک دریافت‌کننده‌ی 200 دلاری استارلینک است که به اندازه‌ی یک جعبه‌ی پیتزا است. هر کدام از این ماهواره‌ها در چرخش مداوم در مدار زمین با استفاده از لیزر با چهار ماهواره‌ی دیگر ارتباط برقرار کرده و شبکه‌ی اتصال پهن‌باندی در باند‌های Ku و Ka ایجاد می‌کنند که سرعتی معادل سرعت نور دارد و در هر لحظه تمام نقاط زمین را پوشش می‌دهد.
برای ارتباط با زمین به شبکه‌ی بزرگی از پایگاه‌های زمینی نیز نیاز است. به این ترتیب گرچه 12 هزار ماهواره تعداد زیادی به نظر می‌رسد اما فقط بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز اسپیس‌اکس برای اجرایی کردن این پروژه است. استارلینک در چند مرحله اجرایی خواهد شد اما هدف نهایی آن قرار گرفتن 8 هزار ماهواره در فاصله‌ی 500 کیلومتری زمین و قرار گرفتن 4 هزار ماهواره‌ی دیگر در ارتفاع 1200 کیلومتری است.
اینترنت فضایی چیست؟
اینترنت فضایی در واقع دسترسی به اینترنت از طریق ماهواره‌ها است که موضوع جدیدی نیست. اکثر ماهواره‌های مخابراتی در مدار زمین‌ثابت هزاران کیلومتر بالاتر از خط استوا قرار گرفته‌اند و سرعت دورانی آن‌ها هماهنگ با سرعت چرخش زمین است به طوری که از نظر فردی که در زمین قرار گرفته است همیشه در یک نقطه قرار دارند. فاصله‌ی این ماهواره‌ها از زمین باعث تأخیر یک ثانیه‌ای یا بیشتر در ارتباط با این ماهواره‌ها می‌شود.
با این حال دسترسی به اینترنت از طریق ماهواره‌های فعلی بسیار محدود است. شبکه‌ی لئوی ایریدیوم، سرعت داده‌ای برابر با 2.4 کیلوبیت بر ثانیه را ارائه می‌دهد و قرار است به زودی این سرعت به 512 کیلوبیت بر ثانیه برسد (که به دلیل چند پرتاب ماهواره توسط موشک‌های اسپیس‌اکس انجام گرفته است.) دسترسی به اینترنت این شبکه هزینه‌ی بسیار بالایی دارد و جهت دسترسی عموم طراحی نشده است. این شبکه برای شرکت‌ها و دولت‌هایی طراحی شده است که در مناطق دورافتاده‌ی جهان به اینترنت نیاز دارند (برای مثال کانتینرهای تحقیقاتی دانشمندان در قطب شمال را در نظر بیاورید.)
ماهواره‌های استارلینک 65 برابر نزدیک‌تر به زمین خواهند بود و قادر به ارائه‌ی سرعتی تا 10 گیگابیت بر ثانیه (1.25 گیگابایت بر ثانیه) هستند، سرعتی که از سرعت شبکه‌ی فیبر نوری نیز بیشتر است.
چرا اسپیس‌اکس وارد حیطه‌ی اینترنت ماهواره‌ای شده است؟
اگر اسپیس‌اکس بتواند سرعتی معادل 10 گیگابیت بر ثانیه را در اختیار تمام انسان‌های کره‌ی زمین قرار دهد و از ارائه‌دهندگان اینترنت زمینی پیشی بگیرد می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان اینترنتی تبدیل شود. علاوه بر این باید در نظر داشته باشید که 50 درصد از انسان‌های کره‌ی زمین به اینترنت دسترسی ندارند و آنگاه است که متوجه می‌شوید چرا اسپیس‌اکس می‌خواهد از توانایی‌های خود برای ارسال ماهواره به مدار زمین حداکثر استفاده را ببرد.
گرچه راه‌اندازی استارلینک بیش از 10 میلیارد دلار هزینه دارد اما گواه این است که اسپیس‌اکس انتظار دارد استارلینک تا سال 2025 به سودآوری 30 میلیارد دلار در هر سال برسد. به این ترتیب است که موفقیت استارلینک برای برنامه‌های ایلان ماسک برای رفتن به مریخ ضروری است.
استارلینک چه زمانی قابل استفاده می‌شود؟
60 ماهواره‌ی ابتدایی استارلینک قادر به ارائه هیچ خدماتی نیستند. ایلان ماسک در توییتی به این نکته اشاره می‌کند که «در اولین مأموریت ممکن است اشتباهات زیادی رخ دهد. به 6 پرتاب دیگر برای پوشش کم و 12 پرتاب برای پوشش متوسط نیاز داریم.» چنین چیزی به معنای 12 پرتاب فالکن 9 است. آیا اسپیس‌اکس چنین ظرفیتی برای پرتاب ماهواره‌های خود دارد؟ احتمالاً بله… به یاد داشته باشید که این موشک‌ها چندبار مصرف هستند. گزارش‌ها حاکی از این هستند که اسپیس‌اکس توانایی تولید خود را به 40 موشک در سال افزایش داده و منتظر افزایش تقاضا در این بازار بوده است، افزایش تقاضایی که هرگز رخ نداد. گوین شاتول، رئیس و مسئول ارشد اجرایی اسپیس‌اکس، می‌گوید «فکر می‌کردیم بازار با توجه به این پیشرفت ما توسعه پیدا کند، فکر می‌کنم دوست داشتیم که چنین اتفاقی بیفتد اما حالا ظرفیت خالی زیادی داریم تا بتوانیم ماهواره‌های استارلینک را وارد مدار زمین کنیم.»
این گفته‌ها توضیح می‌دهند که چرا اسپیس‌اکس تصمیم گرفته است حالا این پرتاب‌ها را انجام دهد. با این حال پرتاب سری اول این ماهواره‌ها به مدار زمین بیش از هر چیزی یک امتحان است. این ماهواره‌ها اتصال لیزری به یکدیگر نخواهند داشت و به احتمال زیاد فقط برای آزمایش ارتباطات زمین تا مدار بین پایگاه‌های زمینی و ماهواره‌ها مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
امروزه فضای پهن‌باند ماهواره‌ای شاهد ورود شرکت‌های جدیدی است و به نظر می‌رسد که اینترنت ماهواره‌ای اتفاقی است که در آینده شاهد آن خواهیم بود. خدمات پهن‌باند پرسرعت اما محدود به مناطق خاص در حال افزایش هستند و وان‌وب با حمایت اینتل‌ست، ویرجین کوالکام، سافت‌بنک و هیوز (Hughes) در نظر دارد 640 ماهواره‌ی خود را با 21 پرتاب وارد مدار زمین کرده و تا سال 2020 اینترنت پهن‌باند جهانی را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهد. این شرکت 12 ماهواره‌ی ابتدایی خود را در ماه فوریه به مدار زمین فرستاد. همچنین آمازون نیز وارد این حیطه شده است و قصد دارد با پروژه‌ی کویپر (Project Kuiper) و برای ارائه‌ی اینترنت پهن‌باند بالغ بر 3236 ماهواره را تا سال 2021 وارد مدار زمین کند.
