هرگز وضعیت ما در قبال فناوری به این اندازه پیچیده نبوده است. این روزها هم به فناوری بسیار وابسته‌تر از همیشه شده‌ایم و هم بیشتر از هر زمان دیگری از آن می‌ترسیم و مراقب هستیم! افراد جامعه بیش از همیشه به همدیگر متصل شده‌اند، اما تنهاتر هستند! بهره‌وری آن‌ها کار بیشتر شده و کارها را راحت‌تر انجام می‌دهند، اما همچنین خسته‌تر شده‌اند! ما ابزارهای بیشتری برای حفظ حریم خصوصی داریم، اما احتمالاً کمتر از هر زمان دیگری حریم خصوصی داریم!
بدون شک برخی از نوآوری‌های فناوری به طور کلی عالی بوده‌اند. اینکه فرمول یک آنتی بیوتیک جدید توسط یک ابزار هوش مصنوعی اختراع شده و می‌تواند یک باکتری بیمارستانی را که قبلاً بسیار کشنده بود نابود کند، خبر بسیار خوب و امیدوار کننده‌ای است. ماشین‌هایی که می‌توانند دی اکسید کربن را از هوا بیرون بکشند، می‌توانند در مبارزه علیه تغییرات آب و هوایی کمک بزرگی کنند. بازی‌های ویدیویی و فیلم‌ها این روزها به لطف پیشرفت فناوری و با گرافیک واقع‌گرایانه‌تر و افکت‌های بهتر، جذاب‌تر و سرگرم‌کننده‌تر از همیشه شده‌اند.
اما از طرف دیگر، کلاهبرداری‌های مرتبط با فناوری نیز تیتر خبرها را تسخیر کرده‌اند. داستان‌هایی درباره نقض حریم خصوصی و سرعت اطلاعات شخصی، حملات سایبری و سوء استفاده آنلاین به شکلی وحشتناک به طور منظم در صدر اخبار هستند. به عنوان مثال، در بریتانیا نقص یک نرم افزار حسابداری منجر به وارد شدن اتهامات اشتباه تقلب برای صدها کارگر بی‌گناه اداره پست شد، به دلیل آنچه که اعتماد کورکورانه به فناوری عنوان گردید، خشم ملی را در پی داشت.
پروفسور مایک مالون، تحلیلگر باتجربه سیلیکون ولی می‌گوید:
مثل هر چیز دیگری، فناوری هم یک جنبه تاریک دارد. در اینجا هم با یک شمشیر دولبه روبرو هستیم.
به عبارت دیگر: شرایط بسیار پیچیده است.
اخیراً زیاد در این باره صحبت شده است که آیا همه این اتفاقات در نهایت منجر به این می‌شود که مردم اعتماد خود را به ابزارهای فناوری پیشرفته ،چه سخت افزاری و چه نرم افزاری، از دست بدهند؟ فناوری‌هایی که خود را به طور غالب در زندگی‌های ما جای داده و بعضاً اختلالات زیادی نیز ایجاد کرده‌اند.
ایلین بوربیج (Eileen Burbidge) از صندوق سرمایه‌گذاری Passion Capital معتقد است که این عدم اعتماد چندان هم زیاد و بیش از حد معمول نیست.
او می‌گوید:
فکر می‌کنم این یک چرخه است. ما در طول سال‌ها در رابطه با امنیت داده‌ها، هوش مصنوعی، رباتیک، حریم خصوصی، رسانه‌های اجتماعی، شغل‌ها، رفاه و غیره، در این باره صحبت کرده‌ایم.
این صحبت‌ها به مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها کمک می‌کند که در مورد چیزهایی که انتخاب می‌کنند، آگاه‌تر باشند. همچنین، به مقامات کمک می‌کند تا در مورد اینکه باید توجه‌شان را به کجا معطوف کنند، فکر کنند.
سر مارتین سورل (Sir Martin Sorrell)، کارشناس صنعت تبلیغات، به طور خاص در این باره صریح است و می‌گوید:
این روزها همه از تکنولوژی استفاده می‌کنند و اشتباه خواهد بود اگر بگوییم اعتمادمان را به آن از دست داده‌ایم.
اما با این حال، آقای سورل موافق است که مردم به تدریج بیشتر از گذشته از پیامدهای فناوری می‌ترسند، خصوصاً در رابطه با تأثیر ابزارهای هوش مصنوعی بر شغل‌ها که به سرعت در حال پیشرفت هستند (یک گزارش اخیر از صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که 40 درصد از تمام شغل‌های کنونی توسط هوش مصنوعی تحت تأثیر قرار خواهند گرفت).
او یک مثال واضح نیز برای این گفته خود دارد:
زمان لازم برای تولید یک تبلیغ از سه هفته به سه ساعت کاهش یافته است.
در مورد هوش مصنوعی، نه تنها مردم نگران از دست‌دادن شغل‌های خودشان هستند، بلکه نگرانی‌های مشروعی نیز در این خصوص دارند که این ابزارهای خودکار قدرتمند در آینده تصمیم‌گیری‌های مهمی برای ما خواهند کرد. به عنوان مثال، در حوزه پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی یا در جریان پرونده‌های قضایی که می‌تواند باعث بروز تبعیض و تعصبات ناخواسته شود.
از سوی دیگر، شک و تردیدهایی نیز در مورد داده‌هایی که این ابزارها بر اساس آن‌ها آموزش دیده‌اند و اینکه چنین داده‌هایی متعلق به چه کسی هستند، وجود دارد. در بدبینانه‌ترین حالت نیز افراد نگران تهدید شدن حیات بشری و نابودی انسان‌ها توسط ماشین‌هایی هستند که ممکن است از کنترل خارج شوند.
پائولو پسکاتوره (Paolo Pescatore) یک تحلیلگر است که به دقت بر حوزه تکنولوژی نظارت دارد. او می‌گوید:
از اساس، اگر مشکلی وجود داشت، مردم باید از استفاده از آن دست می‌کشیدند و بکشند.
اما وی این مسئله را هم قبول دارد که دست کشیدن از فناوری‌های روز دنیا بسیار سخت است. چرا که همواره فشارهای اجتماعی از سمت همکاران، دوستان، خانواده و حتی از دولت‌هایی که می‌خواهند به سمت خدمات دیجیتال بروند، وجود دارند و ما را وادار می‌کنند تا در دنیای فناوری در دسترس و آنلاین باشیم.
اما اوضاع در مورد خود شرکت‌های حوزه تکنولوژی چگونه است؟ شرکت‌های بزرگ آمریکایی در ماه‌های اخیر هزاران کارگر را اخراج کرده‌اند. ایلان ماسک، صاحب تسلا و شبکه ایکس، به داشتن فرهنگ کار سخت معروف است و او از اولین کارفرمایانی بود که کارکنان را پس از اتمام همه‌گیری کرونا به دفاتر کارشان فراخواند.
صنعت تکنولوژی این روزها برای کارمندانش بسیار آسیب‌پذیرتر از گذشته شده است، توماس هالگاس (Tomas Halgas) که یک کارآفرین است، می‌گوید:
کارگران تکنولوژی قبل از کرونا در شغل‌هایشان بسیار راحت بودند.
آن‌ها معمولاً می‌گفتند، بودن در شرکت گوگل یک شغل نیست، بلکه نوعی طرح بازنشستگی است! اما آن روزها مدت‌هاست که سپری شده‌اند و دیگر کسی چنین اعتقادی ندارد.
آقای هالگاس یک رئیس جوان در حوزه تکنولوژی است و بلندپروازی‌های زیادی دارد. او اولین استارت‌آپ خود را به شبکه ایکس که در آن زمان توییتر نام داشت، فروخت و در حال حاضر نیز بیش از 2 میلیون دلار برای دومین استارت‌آپ خود، که یک تولیدگر برنامه مبتنی بر هوش مصنوعی به نام Sutro است، به طور موفقیت‌آمیزی جمع‌آوری کرده است. او می‌گوید:
کارگران حوزه تکنولوژی فکر می‌کردند از خودکارسازی در امان هستند. اما حالا خود ما جزو کسانی هستیم که ممکن است با ابزارهای هوش مصنوعی جایگزین شویم.
در حال حاضر بسیاری از مشاغل با بحران‌های وجودی درگیرند.
واقعیت این است که کارشناسان و ناظران صنعت، مدت‌هاست که هوش مصنوعی را در افق دیده‌اند و متوجه قابلیت‌های بالای آن هستند، اما عموم مردم به تازگی و تحت تأثیر راه‌اندازی نمایشی فقط یک محصول که همان ChatGPT است، قرار گرفته‌اند.
این محصول تنها کمی بیش از یک سال است که عرضه شده و در همان ماه‌های اول موفق شد امتحان وکالت را با موفقیت پشت سر بگذارد! سم آلتمن، مدیر شرکت OpenAI که ChatGPT را ایجاد کرده، می‌گوید پیشرفت‌هایی که در سال 2024 در راه هستند، طوری خواهند بود نسخه فعلی را بسیار پیش‌پا افتاده و “مایه تمسخر” جلوه خواهند داد!
آیا وقت آن رسیده که ترمز را بکشیم؟!
در یک نظرسنجی اخیر که توسط شرکت روابط عمومی ادلمن انجام شده، 52 درصد از مردم در بریتانیا معتقدند نوآوری‌های تکنولوژیک بیش از حد سریع در حال پیشرفت هستند، و 70 درصد فکر می‌کنند مدیران حوزه تکنولوژی باید نوآوری‌های جدید را به آهستگی توسعه دهند.
اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، تقریباً هیچ شانسی برای اینکه چنین اتفاقی بیفتد وجود ندارد! پول و قدرتی که به ویژه به بخش هوش مصنوعی سرازیر شده‌اند، خودشان را نشان می‌دهند و سرعت پیشرفت را بسیار بیشتر می‌کنند.
اما بحث‌های عمومی همچنان ادامه خواهند داشت و به گفته پرفسور مالون آنچه که مهم است این است که:
ما دیگر به صورت کورکورانه تکنولوژی‌های جدید را نمی‌پذیریم و این چیز خوبی است.
