گوشی‌های اندرویدی معمولاً فضای ذخیره‌سازی محدودی دارند و به همین دلیل ممکن است حافظه داخلی آن‌ها سریعاً پر شود. یکی از دلایل اصلی این مشکل که اغلب از آن غافل می‌شویم، داده‌های موقتی است که برنامه‌ها برای عملکرد بهتر خود ایجاد می‌کنند. این فایل‌های موقتی به عنوان کش (Cache) شناخته می‌شوند و ممکن است بخش بزرگی از فضای ذخیره‌سازی گوشی شما را اشغال کنند. در این مقاله از دیجی رو به بررسی داده‌های کش و روش‌های پاکسازی آن در گوشی‌های اندرویدی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
داده‌های کش چیست؟
فایل‌های کش نوعی داده‌های موقتی هستند که گوشی شما برای بارگذاری سریع‌تر اطلاعات مرتبط از آن‌ها استفاده می‌کند. به عنوان مثال، برنامه اسپاتیفای ممکن است لیست‌های پخش محبوب شما را کش کند تا هر بار که آن‌ها را باز می‌کنید، نیازی به بارگذاری مجدد نداشته باشد. یا مرورگر گوگل کروم ممکن است یک تصویر بزرگ در وب‌سایتی که به طور مرتب بازدید می‌کنید را کش کند، تا هر بار که صفحه را باز می‌کنید، نیازی به دانلود مجدد تصویر نباشد.
یک فایل کش فقط برای برنامه مرتبط با خود مفید است؛ به عنوان مثال، اسپاتیفای هیچ استفاده‌ای از کش اینستاگرام ندارد. در بسیاری از موارد، زمانی که یک برنامه به این نتیجه برسد که اطلاعات موقتی ذخیره شده دیگر مفید نیستند، فایل‌های کش مربوطه را حذف می‌کند. وب‌سایت‌ها، برنامه‌ها و بازی‌ها همگی از فایل‌های کش استفاده می‌کنند تا تجربه‌ای روان‌تر برای شما فراهم کنند.
کش فقط مختص گوشی‌های اندرویدی نیست؛ این ویژگی در مرورگرهای لپ تاپ و دسکتاپ و دیگر نرم افزارها نیز وجود دارد. بدون داده‌های کش، دستگاه شما مجبور خواهد بود تصاویر و دیگر عناصر پراستفاده را هر بار که به آن‌ها نیاز پیدا می‌کنید، مجدداً بارگذاری کرده یا از اینترنت دانلود کند که همین مسئله سرعت و کارایی را کاهش می‌دهد. بنابراین، بهتر است که بخشی از فضای گوشی شما به این اطلاعات اختصاص داده شود.
نحوه پاکسازی کش در دستگاه‌های اندرویدی
در نسخه‌های مدرن اندروید، شما باید فایل‌های کش هر برنامه را به صورت جداگانه حذف کنید و متأسفانه گزینه‌ای برای پاکسازی کل کش به صورت سیستماتیک وجود ندارد. البته، توجه داشته باشید که به ندرت نیاز است که تمام کش دستگاه خود را پاک کنید. در بیشتر موارد، پاکسازی کش چند برنامه مشکل‌دار می‌تواند مشکلات ذخیره‌سازی یا عملکردی را حل کند.
برای پاکسازی داده‌های کش یک برنامه اندرویدی، مراحل زیر را دنبال کنید. ما از اندروید 13 برای این دستورالعمل‌ها استفاده کرده‌ایم؛ گوشی شما بسته به برند و شرکت سازنده، ممکن است کمی متفاوت به نظر برسد یا از گزینه‌هایی با نام متفاوت در منوهای خود استفاده کند، اما روند کلی کار یکسان است.
- تنظیمات (Settings) را باز کنید و وارد بخش ذخیره‌سازی (Storage) شوید.
- در لیست ظاهر شده، روی Apps (یا Other Apps در اندروید 11 و قبل از آن) ضربه بزنید. این کار شما را به لیست تمام برنامه‌های نصب شده روی گوشی‌تان می‌برد.
- برنامه‌ای را که می‌خواهید کش آن را پاک کنید، انتخاب کنید. برای مشاهده برنامه‌هایی که بیشترین فضا را اشغال کرده‌اند، می‌توانید از منوی سه‌نقطه‌ای در بالای سمت راست صفحه استفاده کرده و مرتب‌سازی بر اساس اندازه (Sort by size) را انتخاب کنید. ما برای مثال برنامه کروم را جهت پاکسازی کش انتخاب کرده‌ایم.
- در صفحه اطلاعات برنامه، گزینه پاکسازی کش (Clear Cache) را بزنید.
با انجام این مراحل، فایل‌های کش مربوط به هر برنامه‌ای که انتخاب کنید، در گوشی اندرویدی شما پاک می‌شود. دقت کنید که اگر به جای پاکسازی کش، پاکسازی داده‌ها (Clear Storage) را انتخاب کنید، تمام داده‌های برنامه حذف می‌شود، پس حتماً احتیاط کنید. در واقع، با پاکسازی کل داده‌ها، برنامه به حالت اولیه خود و زمانی که آن را تازه از فروشگاه پلی استور نصب کرده‌اید، برمی‌گردد. فقط در صورتی این کار را انجام دهید که برنامه به شدت دچار مشکل شده و درست عمل نمی‌کند.
نسخه‌های قدیمی‌تر اندروید به شما امکان می‌دادند که تمام فایل‌های کش را یکجا با رفتن به مسیر Settings > Storage > Cached Data حذف کنید. در این مسیر کافی بود که تایید کنید تا تمام فایل‌های کش حذف شوند. متأسفانه، در نسخه‌های جدیدتر اندروید راهی برای پاکسازی همه کش به صورت یکجا وجود ندارد، بنابراین باید مراحل ذکر شده را برای هر برنامه تکرار کنید.
بعد از پاکسازی کش اندروید چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از پاکسازی فایل‌های کش، مقداری از فضای ذخیره‌سازی آزاد خواهید شد و برنامه همچنان بدون مشکل به کار خود ادامه خواهد داد. با این حال، از آنجا که داده‌های مورد استفاده برای عملکرد بهینه پاک شده‌اند، برخی از عناصر (مانند موارد ذکر شده در بالا) ممکن است برای بارگذاری در بار بعدی استفاده از برنامه کمی بیشتر زمان ببرند و برنامه کندتر به نظر برسد.
ممکن است متوجه شوید که بعد از پاکسازی کش برنامه، این فایل‌ها دوباره ایجاد می‌شوند. این امر طبیعی است؛ با گذشت زمان، برنامه‌ها دوباره بر اساس استفاده شما داده‌های کش ایجاد خواهند کرد. چون کش مفید است، نباید نگران باشید که برنامه‌ها دوباره فایل‌های کش ایجاد می‌کنند.
چون انجام این کار فقط داده‌های موقتی را حذف می‌کند، پاکسازی کش نباید شما را از برنامه‌ها خارج کند یا تغییرات عمده‌ای ایجاد کند. داده‌هایی مثل مراحل ذخیره شده بازی‌ها، بوک‌مارک‌های مرورگر و موارد مشابه را از دست نخواهید داد.
فواید پاکسازی کش در اندروید
فایل‌های کش مهم هستند و به طور کلی نیازی به دستکاری آن‌ها نیست. با این حال، گاهی اوقات پاکسازی دستی فایل‌های کش از گوشی اندرویدی، می‌تواند فوایدی داشته باشد.
در اینجا به چند مورد از این فواید که پاکسازی کش در اندروید می‌تواند داشته باشد، اشاره می‌کنیم:
- در کوتاه‌مدت، پاکسازی کش به شما کمک می‌کند فضای ذخیره‌سازی گوشی خود را آزاد کنید. اما این یک راه‌حل موقتی است، چون فایل‌های کش جدید به مرور زمان ایجاد می‌شوند. اگر دستگاه شما آنقدر فضای ذخیره‌سازی کمی دارد که به طور مرتب نیاز به پاکسازی کش پیدا می‌کنید، احتمالاً زمان آن رسیده که به سراغ خرید یک گوشی جدید با فضای کافی برای نیازهایتان بروید.
- گاهی اوقات، فایل‌های کش قدیمی ممکن است خراب شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد، برنامه‌ها ممکن است دچار مشکلات عملکردی شوند. حذف فایل‌های کش خراب می‌تواند این مشکلات را حل کند.
- به صورت تئوری، فایل‌های کش قدیمی می‌توانند تهدیدات امنیتی و حریم خصوصی ایجاد کنند. صفحات وب کش شده در مرورگر شما ممکن است حاوی اطلاعات حساس باشند. اگر فرد غیرمجاز به این فایل‌ها دسترسی پیدا کند، ممکن است بتواند از آن‌ها برای به دست آوردن اطلاعات خصوصی‌تان استفاده کند.
- اگر مرورگر اینترنت یا برنامه‌ای دیگر، قادر به بارگذاری و نمایش نسخه به‌روز شده از یک صفحه نباشد، پاکسازی کش می‌تواند آن را مجبور کند که این کار را انجام دهد.
آیا باید به طور منظم کش اندروید را پاکسازی کنیم؟
حالا که با فواید پاکسازی کش آشنا شدید، ممکن است فکر کنید که باید به طور منظم کش را پاکسازی کنید. اما این کار در واقع چندان منطقی نیست. به یاد داشته باشید که فایل‌های کش برای سرعت بخشیدن به دسترسی به محتوای مورد استفاده شما بسیار مفید هستند.
بنابراین پاکسازی منظم فایل‌های کش قدیمی یا دست کاری بی‌مورد آن‌ها، هیچ سودی ندارد. اندروید به طور خودکار مکانیزمی برای حذف فایل‌های غیرضروری دارد که در اکثر موارد به خوبی کار می‌کند. مواقعی که نیاز به پاکسازی دستی فایل‌های کش دارید شامل موارد زیر است:
- فایل‌های کش برنامه خراب شده و باعث اختلال در عملکرد برنامه شده‌اند.
- می‌خواهید فایل‌هایی حاوی اطلاعات شخصی را حذف کنید تا از حریم خصوصی خود محافظت کنید.
- فضای ذخیره‌سازی گوشی شما به قدری کم شده که نمی‌خواهید ویدیوها، تصاویر و برنامه‌های خود را حذف کنید. به خاطر داشته باشید که این یک راه‌حل موقتی است؛ در نهایت باید از روش‌های دیگری برای آزاد کردن فضای ذخیره‌سازی اندروید استفاده کنید.
به غیر از این شرایط، نیازی به پاکسازی کش به طور منظم نیست. گوشی شما از این فایل‌ها برای کارآمدتر کردن دسترسی به محتوا و برنامه‌های پرکاربرد شما استفاده می‌کند، بنابراین حذف آن‌ها در مواقعی که نیازی به این کار ندارید، جز اتلاف وقت هیچ چیز دیگری نیست.
آیا باید از برنامه‌های پاکسازی اندروید استفاده کنیم؟
تعداد زیادی از برنامه‌ها در فروشگاه پلی استور ادعا می‌کنند که عکس‌ها، ویدیوها و فایل‌های کش غیرضروری را به سرعت و به شکلی ایمن از گوشی شما پاک می‌کنند. اگر چه این برنامه‌ها گاهی اوقات می‌توانند خدمات مفیدی ارائه دهند، اما معمولاً ارزش استفاده ندارند. چند دلیل برای این مسئله وجود دارد:
- این برنامه‌ها اغلب ادعاهای نادرستی می‌کنند، مثلاً پاکسازی فایل‌های کش به طرز چشمگیری سرعت گوشی شما را افزایش می‌دهد (که در حقیقت اینطور نیست).
- خود این برنامه‌ها فضای بیشتری از گوشی شما اشغال می‌کنند و ممکن است با اجرای مداوم در پس‌زمینه، عملکرد گوشی را هم کند کنند!
- این نوع برنامه‌ها اغلب پر از تبلیغات هستند و برای اکثر ویژگی‌هایی که ارائه می‌کنند، نیاز به خرید درون برنامه‌ای دارند.
اگر با وجود دلایلی که ذکر شد، تصمیم به استفاده از برنامه‌های پاکسازی اندروید گرفتید، حتماً از بهترین و معتبرترین برنامه‌ها در این زمینه استفاده کنید. با این حال، باز هم پیشنهاد می‌کنیم که در صورت امکان، از آن‌ها اجتناب کنید. اکثر گوشی‌های اندرویدی دارای نوعی ذخیره‌سازی هوشمند هستند که فایل‌های قدیمی را حذف می‌کند و نیاز به برنامه‌های شخص ثالث را برای این منظور به طور عمده از بین می‌برد.
پاکسازی کش در اندروید به سادگی و با سرعت
پاکسازی فایل‌های کش غیرضروری در اندروید راه‌حل مناسبی برای آزاد کردن موقت فضای ذخیره‌سازی و یک راهکار مفید برای حل مشکلات برنامه‌ها است. اما این کاری نیست که لازم باشد به طور مکرر انجام دهید یا از برنامه‌های شخص ثالث غیرقابل اعتماد برای این کار استفاده کنید. فقط در مواقع خاص برای بهبود عملکرد دستگاه می‌توانید به روشی که در این مقاله ذکر شد، اقدام به پاکسازی کش کنید. در غیر این صورت، بهتر است اجازه دهید کش به عنوان ابزاری مفید در خدمت شما باشد.
