راهنمای قطعات سخت‌افزاری موبایل: تراشه، پردازنده، رم و غیره

در تبلیغات گوشی‌های هوشمند می‌بینیم که روی تراشه‌ها، پردازنده‌ها و دیگر قطعات این گوشی‌ها تأکید می‌شود، ولی چقدر درباره‌ی این قطعات اطلاعات دارید؟

وقتی قرار است روی یک گوشی جدید سرمایه‌گذاری کنید باید تا جای ممکن اطلاعات بیشتری درباره‌ی سخت‌افزار داخلی آن داشته باشید. در حالی که بررسی سخت‌افزار رایانه‌های دسکتاپ آسان است، بدون دانش فنی نمی‌توان به سادگی از قطعات سخت‌افزاری موبایل‌ها سر در آورد.

هدف این مقاله بررسی مشخصات گوشی‌های موبایل و آموزش اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری درست در هنگام خرید است، نیازی نیست ساعت‌ها زمان صرف کنید تا درباره‌ی این اطلاعات تحقیق کنید، ما این اطلاعات را برای شما در این مقاله جمع‌آوری کرده‌ایم.

قبل از اینکه شروع کنیم، باید با برخی از این اصطلاحات آشنا شوید:

تراشه (Chipset): همان «مادربرد» درون موبایل است و اتصالات لازم برای ارتباط قطعات را با یکدیگر فراهم می‌کند.

اس‌اوسی (SoC): مخفف عبارت «سیستم روی یک تراشه» است. اس‌اوسی شامل پردازنده، تراشه و دیگر قطعات لازم سیستم است که مطابق با نام این قطعه، همه‌شان روی یک تراشه جای داده شده‌اند.

پردازنده (CPU): واحد پردازش مرکزی. یکی از قدرتمندترین قطعات یک دستگاه.

پردازنده‌ی گرافیکی (GPU): واحد پردازش گرافیکی. یکی دیگر از قطعات قدرتمند گوشی‌ها، ولی وظیفه‌ی این قطعه همانطور که از نامش پیداست پردازش قسمت‌های گرافیکی است.

رم (RAM): حافظه دسترسی تصادفی. در کنار پردازنده‌ی مرکزی و گرافیکی به مدیریت همزمان فرآیندها کمک می‌کند.

آرم (ARM): مخفف عبارت «ماشین ریسک پیشرفته». نام یک شرکت و معماری پردازشی آن‌هاست. بیشتر پردازنده‌های موبایل بر معماری آرم بنا شده‌اند و بیشتر پردازنده‌های گرافیکی رایانه‌های دسکتاپ یا لپ‌تاپ بر معماری x86 (اینتل یا ای‌ام‌دی) بنا شده‌اند.

X86 و x64: معماری واحد پردازنده‌ی مرکزی. معماری x86 برای سیستم‌های 32 بیتی و معماری x64 برای سیستم‌های 64 بیتی است. این معماری‌ها اغلب توسط شرکت‌های اینتل و ای‌ام‌دی در رایانه‌های دسکتاپ و لپ‌تاپ استفاده می‌شوند با این حال شاهده این هستیم که شرکت اینتل از معماری x86 در گوشی‌ها موبایل هم استفاده می‌کند.

حالا دیگر می‌توانیم شروع کنیم.

تراشه‌ها و اس‌اوسی‌ها

این موضوع کمی سردرگم‌کننده است ولی بگذارید توضیح دهیم: تراشه‌ها و اس‌او‌سی‌ها یک چیز نیستند. تراشه‌ی گوشی عملکرد مادربرد آن را دارد و اس‌اوسی ترکیبی از بیشتر (اگر نه همه) قطعات یک دستگاه، از جمله تراشه، است.

در رایانه‌های دسکتاپ، تراشه روی مادربرد قرار دارد تا قابلیت‌های ویژه‌ای از جمله اورکلاک کردن، کنترل ولتاژ و دیگر عملکردها را فعال کند. تراشه‌های موبایل‌ها هم می‌توانند برای فعال کردن قابلیت‌های مخصوصی باشند ولی نقش عمده‌شان یکپارچه‌سازی قطعات سخت‌افزاری است، یعنی همان کاری که مادربرد در رایانه انجام می‌دهد.

با این حال اس‌اوسی‌ها مخصوص گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و دیگر دستگاه‌های قابل جابه‌جایی هستند، دستگاه‌هایی که فضای کمی برای جای دادن قطعات سخت‌افزاری دارند و نیازی به آپگرید شدن قطعات آن‌ها وجود ندارد. اس‌اوسی کل سیستم یا مهم‌ترین قطعات آن را در یک تراشه جای می‌دهد.

چه شرکت‌هایی اس‌اوسی‌ها را تولید می‌کنند و بهترین‌هایشان کدام‌ها هستند؟

در حالی که شاید تولیدکنندگان دیگری هم وجود داشته باشد ولی تولیدکنندگان اصلی تراشه‌ها و اس‌اوسی‌ها شرکت‌های زیر هستند:

کوالکام تولیدکننده‌ی اس‌اوسی‌های اسنپ‌دراگون (Snapdragon) است که به طرز بحث‌برانگیزی از مهم‌ترین اس‌اوسی‌های سال‌های اخیر بوده‌اند و در بیشتر دستگاه‌های رده‌بالای اخیر شاهد حضورشان هستیم.

تگزاس اینسترومنتس تولیدکننده‌ی اس‌اوسی‌های اومپ (OMAP) است ولی کمتر از اس‌اوسی‌های تولیدکنندگان دیگر شاهد استفاده از آن‌ها هستیم.

اپل اس‌اوسی‌های خودش را در مجموعه‌ی اپل ای (Apple A) تولید می‌کند و آخرین آن‌ها Apple A13 Bionic است. A13 پردازنده‌ای 64 بیتی با معماری آرم است که در سال 2019 در آیفون 11 استفاده شد.

سامسونگ تولیدکننده‌ی اس‌اوسی‌های اگزینوس (Exynos) است که بیشتر در نسخه‌های فرعی گوشی‌های سامسونگ گلکسی و همچنین کروم‌بوک‌های این شرکت استفاده می‌شوند.

انویدیا تولیدکننده‌ی اس‌اوسی‌های تگرا (Tegra) است که با تمرکز بر بازی از فناوری‌های مشابه با پردازنده‌های گرافیکی انویدیا در رایانه‌های دسکتاپ بهره می‌برند. انویدیا از این تراشه‌ها در دستگاه‌های خود استفاده می‌کند ولی تولیدکنندگان دیگر هم سراغ آن می‌روند.

اینتل تولیدکننده‌ی اس‌اوسی‌های اتم (Atom) است که معماری x86 دارند و بیشتر در تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌های رده‌پایین استفاده می‌شوند.

نمی‌توان گفت کدام تولیدکننده بهترین‌شان است. در واقع شاید اصلاً بهترین تراشه مفهومی نداشته باشد چون به دلیل رقابت بالایی که در این زمینه وجود دارد بهترین تراشه‌ی فعلی برای مدت طولانی در چنین جایگاهی نمی‌ماند و عملکرد دستگاه به غیر از تراشه اس‌اوسی آن به قطعات دیگری نیز مرتبط است.

نتیجه‌گیری

متأسفانه اگر قطعات گوشی‌های مختلف از تولیدکنندگان مختلفی باشند مقایسه‌ی آن‌ها بسیار سخت است. برای نمونه ممکن است پردازنده‌ی دو هسته‌ای یک گیگاهرتز یک شرکت قدرتمندتر از پردازنده‌ی سه‌هسته‌ای دو گیگاهرتز شرکتی دیگری باشد.

فقط می‌توانید در یک مجموعه‌ی پردازنده‌ها آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید. برای نمونه اسنپ‌دراگون 600 کوالکام را می‌توان به طور مستقیم با نسل جدیدتر این پردازنده، اسنپ‌دراگون 800 مقایسه کرد. به طور کلی هر چقدر عدد نشانگر یک پردازنده در یک مجموعه بزرگ‌تر باشد آن پردازنده قدرتمندتر است.

بهترین راه برای مقایسه‌ی عملکرد دستگاه‌ها و تولیدکنندگان مختلف استفاده از پلتفرم‌هایی مانند Passmark، Futuremark و دیگر سایت‌های مطمئن بنچمارک است.

بررسی مشخصات سخت‌افزاری گوشی‌های موبایل می‌تواند به شدت پیچیده باشد ولی امیدوارم با خواندن این مقاله اطلاعات کافی برای بررسی حدودی مشخصات سخت‌افزاری موبایل‌ها را به دست آورده باشید.