امروزه اتصال اینترنتی ما پرسرعت، بی‌صدا، قابل اطمینان و تا زمانی که هزینه‌اش را پرداخت کنید برقرار است. ولی ممکن است ندانید شبکه‌ها چطور کار می‌کنند و به همین دلیل شما را به خواندن این مقاله دعوت می‌کنیم.
هم مودم و هم روتر از اجزای ضروری دسترسی بی‌سیم و باسیم به اینترنت هستند. با درک این دستگاه‌ها و مفاهیم مرتبط می‌توانید علت بسیاری از مشکلات و همچنین راه‌حل آن‌ها را پیدا کنید و به تماس‌های زمان‌گیر با پشتیبانی نیازی نداشته باشید.
در این مقاله به توصیف این دستگاه‌ها می‌پردازیم و می‌گوییم که هر کدام‌شان چه اهمیتی دارند. همچنین جایگزین جدیدی برای روتر معرفی می‌کنیم تا اگر می‌خواهید شبکه‌تان را به‌روزرسانی کنید از آن استفاده کنید.
مودم
مودم مخفف عبارت مدوله‌کننده‌ی سیگنال‌ها (modulator demodulator) است، یعنی این دستگاه سیگنال‌ها را مدوله می‌کند تا بتوانید داده‌ها را ارسال و دریافت کنید. مودم دروازه‌ی ورودی و خروجی اینترنت‌تان است که بین دستگاه‌های درون خانه و خط تلفن‌تان قرار می‌گیرد. مودم مترجم کوچکی است که اینترنت را از جهان گسترده‌ی آن به زبانی قابل فهم برای دستگاه‌های خانه‌تان تبدیل می‌کند.
مودم راه ورودی شما به وب جهان‌گستر است. در حال حاضر Xfinity از Comcast بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده‌ی اینترنت کابلی در ایالات متحده است و بیش از 40 ایالت را پوشش می‌دهد. پس از آن Charter Spectrum قرار گرفته است که 43 ایالت را پوشش می‌دهد. این شرکت‌ها و همچنین ارائه‌دهندگان دیگر مودم‌های خود را به عنوان بخشی از خدمات‌شان به کاربران اجاره می‌دهند تا بتوانند از سرویس‌هایشان استفاده کنند. در کشور ما هم هر از گاهی شاهد فروش‌های جشنواره‌ای اشتراک اینترنت هستیم که در طی مودم رایگان هم به شما داده می‌شود. با این حال می‌توانید مودم مورد نظرتان را از فروشگاه‌ها بخرید و هزینه‌ی ماهیانه‌ی کمتری برای اشتراک اینترنت‌تان پرداخت کنید.
نحوه‌ی عملکرد مودم
معمولاً مودم‌ها چراغ‌ها و ال‌ای‌دی‌هایی دارند که به توصیف وضعیت آن‌ها می‌پردازند. یکی از این چراغ‌ها نشانه‌ی دریافت برق توسط دستگاه است، دیگری نشان‌دهنده‌ی دریافت داده از ارائه‌دهنده‌ی اینترنت و چراغ بعدی نشان‌دهنده‌ی ارسال موفقیت‌آمیز داده است. در سناریوی عیب‌یابی باید کار را از همینجا شروع کنید. اگر چراغ‌های ارسال یا دریافت‌تان در حال چشمک زدن هستند، ارائه‌دهنده‌ی اینترنت‌تان مشکلاتی دارد و اتصال‌تان پایدار نیست. چراغ دیگری هم روی مودم وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی اتصال دستگاه‌های دیگر به مودم به وسیله‌ی سیم است.
پیش از اینکه ادامه دهیم باید بدانید که اینترنت پرسرعت علاوه بر خط مشترک دیجیتال تلفنی از طریق کابل هم‌محور هم ارائه می‌شود. همانطور که می‌دانید در ایجاد اتصال از طریق تلفن اتصالات کابل به مودم تفاوتی با اتصال به تلفن ندارد و معمولاً شاهد سرعت پایین‌تری نسبت به کابل‌های هم‌محور هستیم، در بسیاری از کشورها بیشتر در مناطق روستایی از اتصال تلفنی برای دریافت اینترنت پرسرعت استفاده می‌شود.
چه مودم مخصوص کابل هم‌محور و چه مخصوص خط تلفن باشد، معمولاً چهار پورت اترنت روی آن تعبیه شده است تا دستگاه‌های دیگر بتوانند از طریق کابل مخصوص به مودم وصل شوند. این دستگاه‌ها می‌توانند دسکتاپ، لپ‌تاپ، تلویزیون‌های اچ‌دی، کنسول‌های بازی، پرینتر و غیره باشند. اگر می‌خواهید از اتصال پهن‌باندتان بیشترین استفاده را ببرید و سرعت‌های بالاتری را تجربه کنید (هنگامی که سرعت اینترنت هم مطابق با استانداردهای جهانی است) می‌توانید با کابل اترنت به مودم‌تان متصل شوید.
روتر
روتر دستگاه مستقلی است که به پورت اترنت مودم متصل می‌شود و ترافیک شبکه/اینترنت را به دستگاه‌های متصل به خود مسیریابی می‌کند. روترها یک پورت اترنت مخصوص و رنگی دارند که برای اتصال به مودم (WAN یا شبکه گسترده) استفاده می‌شود و چهار پورت اترنت اضافی برای دستگاه‌هایی دارند که با سیم به روتر متصل می‌شوند (LAN یا شبکه محلی).
به این ترتیب روتر ترافیک شبکه را از طریق مودم ارسال و دریافت می‌کند و این داده‌ها را از طریق 4 پورت اترنت خود و همچنین از طریق باند‌های 2.4 و 5 گیگاهرتزی بی‌سیم مسیریابی می‌کند. بر خلاف اعدادی که در تبلیغات مشاهده می‌کنید ارتباط باسیم سریع‌تر از ارتباط بی‌سیم است و پیشنهاد می‌کنیم تا جای ممکن برای دریافت حداکثر سرعت از ارتباط باسیم استفاده کنید. البته که نمی‌توانید گوشی هوشمندتان را با کابل اترنت به روتر یا مودم‌تان متصل کنید!
متأسفانه روترها اندازه‌ها، قیمت‌ها و کارکردهای اغراق‌شده‌ی بیش از حدی را به همراه خود دارند. روترهای بی‌سیم با یک یا دو آنتن بیرونی عرضه می‌شوند. هر چقدر این آنتن‌ها بیشتر باشد قیمت روتر شما هم بیشتر می‌شود. البته که آنتن‌های بیشتر به معنای محدوده‌ی پوشش‌دهی بیشتر است ولی سرعت شما بستگی به فاصله‌ی شما تا روتر و همچنین فناوری آن دارد.
گرچه بیشتر روترها با استاندارد 802.11.ac یا همان Wi-Fi 5 کار می‌کنند، روترهای جدید از Wi-Fi 6 هم پیشتیبانی می‌کنند. وای-فای 5 اجازه‌ی 3 جریان خروجی و 3 جریان ورودی (3×3) را در باند 5 گیگاهرتز و با بیشینه سرعت 433 مگابیت بر ثانیه می‌دهد. در کنار آن 3 جریان ورودی و 3 جریان خروجی 802.11n (3×3) نیز در باند 2.4 گیگاهرتز قرار گرفته است که سرعت 200 مگابیت بر ثانیه را ارائه می‌دهد. آخرین به‌روزرسانی وای-فای 5 که با نام Wave-2 شناخته می‌شود یک جریان چهارم را هم برای دریافت پهنای باند بیشتر اضافه می‌کند. مشکل این است که گوشی‌های هوشند معمولاً 1 (1×1) یا 2 (2×2) جریان ورودی/خروجی را پیشتیبانی می‌کنند و نمی‌توانند از بیشینه ظرفیت روترهای 3×3 استفاده کنند.
نحوه‌ی عملکرد روتر
اگر تمام این اعداد و ارقام برایتان سردرگم‌کننده است یک قطار پرسرعت را تصور کنید. این قطار با استفاده از مودم وارد خانه‌تان می‌شود، با نهایت سرعت به ایستگاه قطار می‌رود (روتر) و از آنجا به سمت مقصد حرکت می‌کند. اگر ادامه مسیرتان یک اتصال باسیم باشد با بیشینه‌ی سرعت به سمت آن می‌رود، اگر مقصد بی‌سیم باشد، سرعت قطار به تعداد جریان‌های مورد استفاده (یک، دو، سه یا چهار جریان)، میزان ترافیک و فاصله‌ی ایستگاه قطار با مقصد بستگی دارد. این قطار هر چقدر از ایستگاه فاصله بگیرد سرعت کمتری خواهد داشت.
عبارت «تا سرعت» به این معنی است که سخت‌افزار مورد نظر قابلیت پشتیبانی از چنین سرعتی را دارد ولی در عمل شاهد این سرعت نیستید. قسمتی از دلیل کند شدن ارتباط شما این است که همسایه‌تان هم شبکه‌ی بی‌سیمی راه‌اندازی کرده است که با شبکه‌ی شما تداخل دارد. همچنین دستگاه‌های درون و بیرون از خانه‌تان هم در این شبکه اخلال ایجاد می‌کنند. داشتن روتری که آنتن‌های زیادی داشته باشد می‌تواند به کاهش اثر این اختلالات کمک کند.
معمولاً روترها کانال مناسبی برای ارتباط 2.4 و 5 گیگاهرتز پیدا می‌کنند که اختلال بسیار کمی داشته باشد. باند 2.4 گیگاهرتز به 14 کانال تقسیم شده است و باند 5 گیگاهرتز 20 کانال دارد. اگر اختلالی در اتصال بی‌سیم‌تان مشاهده می‌کنید می‌توانید از قسمت تنظیمات روتر کانال ارتباط بی‌سیم‌تان را به طور دستی عوض کنید. البته تنظیمات دیگری هم وجود دارد که بسیار فنی است و شاید سردرگم‌کننده باشد.
کمبوی روتر/مودم
متأسفانه نامی رسمی برای این دستگاه وجود ندارد، کامکست به آن گیت‌وی و اسپکتروم به آن مودم می‌گوید. حتی در بعضی از فهرست‌ها به آن کمبوی روتر/ مودم می‌گویند. با این حال موضوع مشخص است: دستگاهی ترکیبی که شبیه به مودم‌تان است ولی روتری هم درون خود دارد. این دستگاه ترکیبی بسته به استفاده‌ی شما می‌تواند بسیار مفید یا مضر باشد.
در یک مودم مستقل می‌توانید تنظیمات فایروال را تغییر دهید، ترافیک را در پورت خاصی باز بگذارید، آدرس‌هایی اختصاص دهید و غیره. روتری که به این ترکیب اضافه می‌شود یک فایروال دیگر به همراه کنترل والدین، مدیریت دستگاه، آمار استفاده و غیره را در اختیارتان می‌گذارد. وقتی این دو دستگاه را ترکیب می‌کنید دومین فایروال را از دست می‌دهید و بعضی از تنظیمات‌تان هم از دسترس خارج می‌شود.
نکته‌ی دیگر این است که در بسیاری از کشورها شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت هزینه‌ای اضافی را برای این دستگا‌ها از شما می‌گیرند. اسپکتروم هزینه‌ی 5 دلار ماهیانه را به اشتراک شما اضافه می‌کند و فقط هم شامل اشتراک‌هایی می‌شود که مودم‌هایی با روتر درونی را از شرکت گرفته‌اند. برای اینکه کنترل بیشتری روی شبکه‌تان داشته باشید و هزینه‌ی کمتری هم پرداخت کنید می‌توانید خودتان روتر را جداگانه تهیه کنید.
شبکه‌ی توری
صبر کنید! عضو جدیدی از راه رسیده است و قرار است در فضای شبکه‌های ارتباطی سر و صدایی به پا کند. ذات آن با روترها یکسان است ولی نحوه‌ی ارائه‌ی خدمات متفاوتی دارد. به طور مشخص یک روتر، دستگاهی است که مانند یک برج رادیویی ارتباط اینترنتی را پخش می‌کند. هر چقدر از این برج رادیویی دورتر باشید سیگنال ضعیف‌تری می‌گیرید و در نتیجه سرعت کمتری دریافت می‌کنید. در اتومبیل‌ها هم همینطور است، هر چقدر از شهر دور می‌شوید شنیدن صدای ایستگاه رادیویی شهرتان هم سخت‌تر می‌شود.
در حالی که باند 2.4 گیگاهرتز برای عبور از اجسام و دیوارها مناسب است، ولی سرعت آن از باند 5 گیگاهرتز کمتر است و بیشترش هم به دلیل ازدحام این باند است. در عین حال باند 5 گیگاهرتز ازدحام کمتر و سرعت بیشتری دارد ولی در عبور از اجسام و دیوارها به مشکل بر می‌خورد.
یکی از راه‌های حل این مشکل خرید دستگاه اکستندر برای افزایش پوشش‌دهی دستگاه‌تان است. این دستگاه سیگنال روترتان را دریافت می‌کند و آن را برای قسمت‌های خارج از دسترس روتر تقویت می‌کند. این دستگاه برای نقاط کور بسیار مناسب است ولی مشکل این است که در حال دریافت سیگنال ضعیف‌شده‌ای است که کیفیت بالایی ندارد، مگر اینکه روتر و اکستندر را با کابل اترنت به هم متصل کرده باشید. این دستگاه‌ها در اندازه‌های مختلفی عرضه می‌شوند و می‌توانند به اندازه‌ی روترها بزرگ باشند.
شبکه‌های توری برای حل مشکل اکستندرها عرضه شده‌اند. این دستگاه‌ها با دو یا سه واحد ارتباطی یکسان عرضه می‌شوند و دیگر نیازی نیست از یک روتر و یک اکستندر استفاده کنید. در عوض یکی از دستگاه‌ها به مودم متصل می‌شود و ترافیک را به دستگاه‌های نظیر خود می‌فرستد و از آن‌ها دریافت می‌کند. به این ترتیب به جای اینکه یک دستگاه داشته باشید که اینترنت را در خانه پخش کند، چندین دستگاه یکسان دارید که شبکه‌ای توری از پوشش‌دهی را ایجاد می‌کنند.
خوبی این دستگاه‌ها این است که یک اتصال دارید: دستگاه‌تان تشخیص می‌دهد که ارتباط 2.4 گیگاهرتز بهتر است یا ارتباط 5 گیگاهرتز. همچنین با حرکت در خانه متوجه می‌شوید که دستگاه‌هایتان از یک نقطه‌ی اتصال به نقطه‌ی اتصال دیگر وصل می‌شوند. مشکل این دستگاه‌ها این است که معمولاً گران هستند و باید روی سرمایه‌گذاری بلندمدت تمرکز کنید.
شبکه‌های شبه‌توری
در نهایت در این دسته دو سبک از اتصال را در یک محصول دریافت می‌کنید. در دستگاه‌های Netgear’s Orbi شاهد این اتفاق هستید و دو دستگاه تقریباً یکسان برای اتصال شبکه‌ی توری دریافت می‌کنید. ولی در واقع یکی از این دستگاه‌ها روتر است و دیگری یک ماهواره است، تفاوت دستگاه دوم این است که سیگنال دریافتی را تکرار نمی‌کند.
در این دستگاه، این دو واحد ارتباطی سه اتصال ایجاد می‌کنند: یکی در باند 2.4 گیگاهرتز و دیگری در باند 5 گیگاهرتز که برای تمام دستگاه‌ها قابل دسترسی هستند. اتصال سوم هم در باند 5 گیگاهرتز است ولی فقط توسط این دو واحد قابل دسترسی است، اتصالی خصوصی و با سرعت بالا که دستگاه دیگری به آن دسترسی ندارد. این همان تفاوت Orbi و دیگر دستگاه‌های شبکه‌ی توری است. آن دستگاه‌ها از همان باند 5 گیگاهرتز برای ارتباط بین خود استفاده می‌کنند و به همین دلیل سرعت کمتری دریافت می‌کنید. در Orbi یک باند مجزا وجود دارد که خالی از ازدحام است و فقط برای ارتباط دو واحد Orbi استفاده می‌شود.
