تکنولوژی صدا طی دهه‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. روزگاری تنها راه بهبود صدای فیلم‌ها افزایش حجم صدا بود، اما اکنون به واسطه نوآوری‌ها و دستاوردهای جذاب مهندسی صدا، تجربه‌ای همه‌جانبه و فراگیر ممکن شده است. یکی از این نوآوری‌ها، فناوری «دالبی اتموس» (Dolby Atmos) است که تجربه شنیداری ما را به سطح جدیدی ارتقا داده است. اما دالبی اتموس دقیقاً چیست و چگونه کار می‌کند؟ در ادامه این مقاله از دیجی رو با ما همراه باشید تا در مورد این فناوری جذاب بیشتر بدانید.
دالبی اتموس چیست؟
دالبی اتموس که توسط شرکت Dolby Laboratories توسعه یافته است، نوعی فناوری صدای فراگیر است که توهم اشیای سه‌بعدی را ایجاد می‌کند. این فناوری با استفاده از کانال‌های ارتفاع و صداهایی که به دقت جای‌گذاری‌شده‌اند، محیط صوتی واقعی‌تری را ایجاد می‌کند. برخلاف سایر فناوری‌های صدای فراگیر، دالبی اتموس صدا را به عنوان اشیا مستقل پیکربندی می‌کند. در واقع، به جای حرکت عمودی یا افقی، صدا به عنوان یک شیء در فضا عمل می‌کند.
دالبی اتموس چگونه کار می‌کند؟
دالبی اتموس دارای 128 تراک صوتی است که 10 تراک برای ایجاد صداهای پس‌زمینه و 118 تراک دیگر برای ایجاد اشیای صوتی مختلف استفاده می‌شوند. هر شیء حاوی فراداده‌هایی است که به دستگاه‌های سازگار کمک می‌کند تا آن را به صدای قابل پردازش تبدیل کنند. این فناوری صدا را به صورت سه‌بعدی در فضا پخش می‌کند و تجربه‌ای واقعی‌تر را برای شنونده فراهم می‌آورد.
کاربردهای دالبی اتموس
بهترین تجربه دالبی اتموس زمانی حاصل می‌شود که از تعداد بیشتری بلندگوهای مناسب و سازگار با این فناوری استفاده شود. سینماها به عنوان یکی از بهترین مکان‌ها برای تجربه کامل دالبی اتموس شناخته می‌شوند، زیرا اکثر سینماهای تجاری از 64 بلندگو استفاده می‌کنند! اما خوشبختانه، امکان تجربه دالبی اتموس در سیستم‌های خانگی نیز وجود دارد. برای این منظور نیاز به گیرنده صوتی-تصویری (AVR) است که اطلاعات مربوط به بلندگوهای اطراف را شناسایی می‌کند.
در سیستم‌های خانگی، حداکثر تعداد بلندگوها به 34 محدود می‌شود که این به معنای دقت کمتر در جای‌گذاری صدا نسبت به سینماهای تجاری است. با این حال، برای تجربه حداقلی از دالبی اتموس در خانه، استفاده از چهار بلندگو توصیه می‌شود. همچنین، انواع و اقسام ساندبارهای سازگار با دالبی اتموس نیز در بازار وجود دارد که می‌توانند با هزینه کمتری همان کار را انجام دهند.
در دستگاه‌های همراه نیز دالبی اتموس به شکلی متفاوت ارائه می‌شود. از گوشی‌های هوشمند گرفته تا هدفون‌ها، می‌توانید تجربه‌ای مشابه را در دستان خود داشته باشید. بلندگوهای موبایل و هدفون‌ها می‌توانند با رندر کردن کانال‌ها به خروجی دو گوشی مجازی، تجربه شنیداری 360 درجه‌ای ایجاد کنند.
تفاوت دالبی اتموس با صدای بدون افت کیفیت (Lossless Audio)
صدای بدون افت کیفیت بر کیفیت کلی صدا تمرکز دارد و صرفاً برای صدای فراگیر قابل استفاده نیست. در حالی که صدای بدون افت کیفیت همیشه بالاترین کیفیت ممکن را حفظ می‌کند، دالبی اتموس بیشتر بر صدای فراگیر تمرکز دارد و از این رو تطبیق‌پذیرتر است. اما صدا می‌تواند همزمان بدون افت کیفیت و سازگار با دالبی اتموس باشد، بنابراین لازم نیست همیشه بین این تنها دو یکی را انتخاب کرد.
محتوای سازگار با دالبی اتموس را از کجا پیدا کنیم؟
امروزه می‌توان محتوای سازگار با دالبی اتموس را در پلتفرم‌هایی مانند آمازون پرایم، نتفلیکس، وودو، تایدال و اپل موزیک یافت. همچنین، این فناوری در برخی بازی‌های ویدیویی و دیسک‌های بلوری نیز موجود است. به طور کلی، فیلم‌هایی که به صورت 4K عرضه می‌شوند، به احتمال قریب به یقین با دالبی اتموس سازگار هستند. با این حال، این سازگاری ممکن است به نسخه‌های خاصی یا مدل‌های اشتراکی محدود شود. کیفیت صدا نیز بستگی به کیفیت میکسینگ دارد و هر فیلم یا موسیقی می‌تواند از تکنولوژی‌های مختلفی برای بهبود تجربه شنیداری استفاده کند.
معایب دالبی اتموس
اگر چه دالبی اتموس تغییرات بزرگی در حوزه سرگرمی‌های تجاری ایجاد کرده و مزایای زیادی دارد، اما در سینماهای خانگی و دستگاه‌های همراه برخی مشکلات را نیز به همراه دارد. همانند سایر سیستم‌های صدای Hi-Fi، موفقیت دالبی اتموس بستگی زیادی به نحوه پیاده‌سازی آن دارد. تنظیم کانال‌های مورد نیاز برای تجربه کامل ممکن است برای کاربر عادی سیستم‌های خانگی دشوار باشد.
تکنولوژی موبایل به پیچیدگی سیستم‌های سینمایی نمی‌رسد. اخیراً دستگاه‌های همراه از هدفون‌های دالبی اتموس استفاده می‌کنند که تجربه سینمایی را شبیه‌سازی می‌کنند، اما این دستگاه‌ها به جای استفاده از کانال‌های کامل، از استریو استفاده می‌کنند.
چرا دالبی اتموس ارائه بهترین کیفیت را در هر شرایطی تضمین نمی‌کند؟
در سال 2020، روزنامه گاردین گزارش داد که نیاز به استفاده از زیرنویس به دلیل مشکلات وضوح صدا برای تماشاگران خانگی افزایش یافته است. چند دلیل کلیدی برای این مسئله وجود دارد:
اول، بسیاری از کارگردانان نسخه نهایی فیلم‌های خود را در سینماهایی تماشا می‌کنند که با نحوه تماشای بیشتر مردم تفاوت دارند. اتاق نهایی نمایش اغلب از نظر اندازه و تعداد بلندگوها متفاوت است و تجربه‌ای متفاوت را نسبت به سینماهای تجاری بزرگ ارائه می‌دهد.
دوم، بسیاری از سینماها فیلم‌ها را با حجم صدای مناسب پخش نمی‌کنند. اکثر سینماها فیلم‌ها را با سطح صدای دالبی اتموس پایین‌تر پخش می‌کنند تا برای جمعیت عمومی قابل تحمل باشد.
سوم، برخلاف سینماها، بیشتر سیستم‌های خانگی ظرفیت صدای پویا را ندارند. در نتیجه، کیفیت و جای‌گذاری بلندگوها تأثیر زیادی بر نتیجه نهایی دارد. به همین دلیل، بسیاری از سیستم‌های سینمای خانگی هنوز از فناوری قبلی، یعنی «دالبی دیجیتال» (Dolby Digital)، استفاده می‌کنند.
آینده دالبی اتموس
با وجود نواقص دالبی اتموس، پذیرش گسترده آن تولیدکنندگان را ترغیب به توسعه تجارب صدای فراگیر بهتر و مقرون به صرفه‌تر می‌کند. این فناوری در پلتفرم‌هایی مانند اپل موزیک به طور چشمگیری حضور دارد و در سال‌های آینده احتمالاً بیشتر رایج خواهد شد.
دالبی اتموس با ارائه تجربه‌ای فراگیر و واقعی‌تر از صدا، تحولی بزرگ در دنیای سرگرمی ایجاد کرده است. از سینماهای تجاری گرفته تا سیستم‌های خانگی و دستگاه‌های همراه، این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد تا با صدای سه‌بعدی خود را در کانون اتفاقات فیلم احساس کرده و تجربه‌ای منحصر به فرد از محتوای صوتی و تصویری داشته باشند.
