کشور لیتوانی درست بین لهستان، بلاروس و لاتویا واقع شده است. علیرغم آنکه کشورهای واقع شده در این ناحیه در زمان‌های گذشته تحت حکمرانی جماهیر شوروی بوده‌اند، کشور لیتوانی توانسته تمامی آداب و رسوم و فرهنگ خود را حفظ کند. همچنین تنوع فرهنگی در این کشور بسیار گسترده بوده و به همین علت نیز همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.
لیتوانی در حال حاضر جمعیتی کمتر از سه میلیون نفر دارد اما با این حال توانسته تاریخچه خود را به خوبی حفظ کند و در عین حال سبک زندگی مدرن امروزی را به همراه جذابیت‌هایی که دارد در خود تعبیه سازد. غذاهای فوق‌العاده، موسیقی شناخته شده در سطح بین المللی و همچنین سنت‌هایی که هم ریشه در بت‌پرستی داشته و هم مسیحیت را در بر می‌گیرد باعث شده تا لیتوانی این روزها بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در ادامه با ما در دیجی‌رو همراه باشید چرا که می‌خواهیم شما را با حقایقی جذاب در مورد این کشور کمتر شناخته شده آشنا کنیم.
10- روزگاری لیتوانی بسیار قدرتمند بود
نام لیتوانی (Lithuania) بیش از هزار سال قدمت دارد. اولین بار نام لاتین این کشور با عنوان لیتوا (Litua) در سال 1009 میلادی در تاریخ نوشته شد. در آن زمان این ناحیه مستعد حملات وایکینگ‌ها و همچنین اخد مالیات‌های پی در پی توسط پادشاهان دانمارکی بود. در اواخر قرن چهاردهم میلادی، پس از پیروزی‌های نظامی پیاپی بخش قابل توجهی از اوکراین تحت اختیار لیتوانی قرار گرفت و به همین علت هم در آن بازه زمانی لیتوانی به بزرگ‌ترین کشور قاره اروپا تبدیل شد. همچنین در این دوره مرزهای این کشور به قدری گسترش پیدا کرده بود که بلاروس، لهستان و روسیه کنونی را در برمی‌گرفت!
طی اتحاد چشمگیری که از آن با عنوان قلمرو دوکی بزرگ لیتوانی (Grand Duchy of Lithuania) در تاریخ یاد می‌شود، با آوردن مسیحیت به مناطق تحت پوشش لیتوانی، بت‌پرستی در اروپا بسیار کم رنگ شد. در سال 1569 با وجود اینکه لهستان و لیتوانی مشترک المنافع بودند اما توافق کردند تا هر دو کشور ارز، آیین نامه و ارتش جداگانه خود را داشته باشند. سود مشترک بین این دو کشور در اوایل قرن هفدهم میلادی به اوج خود رسید.
اما کم کم شرایط شروع به فروپاشی کرد. پایتخت لیتوانی یعنی ویلنیوس (Vilnius) در سال 1655 توسط ارتش روسیه مورد حمله و غارت قرار گرفت و با وقوع جنگ بزرگ شمالی (Great Northern War) این نبرد بیست و یک ساله که از سال 1700 آغاز شد، تلفات مالی و جانی زیادی به بار آورد. با شیوع بیماری طاعون در این ناحیه تقریبا چهل درصد جمعیت لیتوانی جان خود را از دست دادند و در یک کلام می‌توان گفت همه چیز دست به دست یکدیگر داد تا بخش اعظمی از لیتوانی تحت سلطه روسیه قرار بگیرد.
9- دو تاریخ مهم و پایکوبی لیتوانی
گذشته تلخ و تامل برانگیز این کشور باعث شده تا روزی که لیتوانی دوباره توانست استقلال خود را تمام و کمال بدست بیاورد از اهمیت زیادی در تاریخ ملی آن برخوردار باشد. لیتوانی در تاریخ سالانه خود روز شانزدهم فوریه را با عنوان روز دولت نام‌گذاری کرده و آن را جشن می‌گیرد. این کشور در تاریخ یازده مارس سال 1990 دوباره به طور رسمی به عنوان یک ناحیه مستقل شناخته شده و توانست از سلطه شوروی رهایی کامل پیدا کند. بنابراین در تاریخ این کشور روز یازده مارس هر سال با عنوان روز استقلال شناخته می‌شود. در این دو روز همه جای این مرز و بوم شاهد رنگ زرد، سبز و قرمز هستیم که نمایانگر استقلال پرچم لیتوانی است.
8- طولانی‌ترین اعتراض مسالمت‌آمیز جهان
طولانی‌ترین صف اعتراضی تاریخ متعلق به مردم آزادی طلب لیتوانی است که با جمعیت اعتراضی‌ای که تشکیل دادند، 700 کیلومتر از جاده‌های این کشور را اشغال کرده و خواستار استقلال شدند! از تاریخ بیست و سوم اوت 1989 به عنوان پنجاهمین سالگرد توافق‌نامه مولوتف – ریبنتروپ یاد می‌شود. این پیمان در سال 1939 بین آدولف هیتلر و اتحاد جماهیر شوروی بر پایه عدم تجاوز بسته شد اما طولی نکشید که آلمان با حمله‌ای که به روسیه داشت این پیمان را نقض کرد. اندکی بعد از سقوط روسیه بیش از دو میلیون از ساکنین بالتیک که نیمی از آن را جمعیت لیتوانی تشکیل می‌دادند، در یک فراخوان متحد خواستار استقلال ناحیه شدند. این حرکت به عنوان یک گام اساسی در تاریخ استقلال طلبی لیتوانی و کشورهای بالتیک به ثبت رسید.
7- سنت‌ها و رسوم لیتوانی یک ترکیب جذاب از مسیحیت و پاگانیسم
رسوم اصیل لیتوانی از ترکیب مسیحیت و پاگانیسم (بت‌پرستی) بالتیکی باستانی تشکیل شده است. نتیجه این ترکیب بوجود آمدن ساختاری منحصر به فرد و خاص بوده که لایه‌های جدیدی را در بطن هویت ملی این ناحیه ایجاد کرده است. یکی از این مراسمات مذهبی شب کریسمس بوده که لیتوانی‌ها آن را “کوچیوس” (Kucios) نامیده‌اند. جالب است که این کشور با داشتن ریشه‌های بت‌پرستی همچنان تولد مسیح را محترم شمرده و آن را جشن می‌گیرد. لیتوانی‌ها برای این شب خاص دوازده نوع غذای خاص بدون گوشت می‌پزند تا سال جاری با موفقیت همراه شود. آن‌ها همچنین برای ادای احترام به عزیزانی که در گذشته از دست داده‌اند برای آن‌ها نیز در این شب بشقاب غذایی تدارک می‌بینند! همچنین لیتوانی‌ها معتقدند به احترام تولد حضرت مسیح در این شب آب چاه‌ها به نوشیدنی گوارا تبدیل شده و همچنین حیوانات نیز به حرف آمده‌اند. به همین دلیل در شب کوچیوس به منظور ادای احترام به این حیوانات، از غذای خود به آن‌ها نیز می‌بخشند.
یکی دیگر از مراسمات جذاب لیتوانی‌ها پیشواز و استقبال از فصل تابستان است. لیتوانی‌های اصیل معتقدند در 23 ماه ژوئن جادوگرها در تپه‌های ساتریجا (Šatrija) و رامبیناز (Rambynas) به جشن و پایکوبی می‌پرداختند؛ به همین دلیل هم در این شب – که کوتاه‌ترین شب سال نام‌گذاری شده است – لیتوانی‌ها با آتش‌بازی‌های شبانه روح جادوگران و روح‌های شیطانی را از اطراف خود دور می‌کنند. این جشن در لیتوانی به فستیوال ژونینز (Jonines) معروف بوده و در محلی باستانی همه ساله به باشکوه‌ترین شکل ممکن برگزار می‌شود.
6- زبان لیتوانی، یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های دنیا
اکثر گویش‌های اروپایی متعلق به خانواده زبان‌های هندی – اروپایی هستند اما شواهد موجود می‌گویند که زبان لیتوانی‌ها به حدود 3500 سال قبل از میلاد برمی‌گردد. گفته می‌شود زبان‌های آلمانی، ایتالیایی و انگلیسی از این زبان الهام گرفته‌اند اما با گذشت زمان در طول تاریخ وجه مشترک خود را از دست دادند. زبان لیتوانی به طور قابل توجهی از زبان سانسکریت باستان الهام گرفته است.
5- کودکان لیتوانیایی مشتقانه منتظر مادربزرگ عید پاک هستند!
در این کشور، مسئولیت قایم کردن تخم مرغ‌های رنگی و شکلات‌های عید پاک به عهده ولیکو بوبوته (Velyku Bobut) مادربزرگ عید پاک است. کودکان در این روز معمولا با گذاشتن لانه‌های تخم مرغی که از قبل درست کرده‌اند در بیرون از خانه منتظر می‌شوند تا مادربزرگ بوبوته آن‌ها را با خوراکی‌های رنگارنگ پر کند. طبق افسانه‌ها این مادربزرگ مهربان با کمک خرگوش‌ها تخم‌مرغ‌ها را رنگ کرده و آن‌ها را در لانه‌هایی که کودکان درست کرده‌اند، می‌گذارد. بوبوته مهربان هر سال شبانه وقتی که بچه‌ها خوابیده‌اند با تعداد زیادی آبنبات‌ها و تخم مرغ‌های رنگارنگ به همه سرمی‌زند. مادربزرگ‌های واقعی هم با الهام گرفتن از بوبوته دوست داشتنی همه ساله لباس‌های خاص خود را برای شاد کردن نوه‌هایشان پوشیده و به پذیرایی از آن‌ها می‌پردازند. یکی دیگر از سنت‌های جذاب عید پاک خواندن آواز کر در خانه است.
4- موسیقی سنتی و غنی لیتوانی
قبل از پیدایش موسیقی مدرن، لیتوانیایی‌ها عادت داشتند تا هر روز آواز بخوانند و موسیقی متن خاص خود را بسازند. همه ساله فستیوال بزرگی برای پخش موسیقی‌های سنتی لیتوانی در کشورهای بالتیک برگزار می‌شود. این فستیوال شامل آهنگ‌های سنتی و ملی بالتیکی است که هرسال برگزار می‌شود. لیتوانی‌ها با ترکیب موسیقی قدیم و جدید در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. برای مثال موسیقی راک سنتی این منطقه در دنیا از محبوبیت قابل توجهی برخوردار است.
3- عطری با رایحه لیتوانی!
هر کشوری سمبل‌های مخصوص به خود را دارد که نقطه تمایز و غرور وطن دوستانه ملت آن محسوب می‌شود. برای مثال گل لاله در تمامی دنیا سمبل هلند می‌باشد این درحالی است که برگ افرا به دلیل صادرات عمده شربت افرا به عنوان نماد اصلی کانادا شناخته شده است. اما در بین تمامی ملت‌ها، نماد کشور لیتوانی کمی متفاوت‌تر و خاص‌تر از سایر کشورهاست زیرا لیتوانی رایحه مخصوص به خود را به عنوان سمبل برگزیده است. این عطر فوق‌العاده بی‌نظیر توسط عطرساز معروف Lietuvos Kvapas ساخته شده و آن را با عنوان “بوی لیتوانی” نام‌گذاری کرده‌اند که حاصل ترکیب گل‌های وحشی، زنجبیل، چوب صندل، گریپ فروت، تمشک و ترنج بوده که نوت‌های اصلی آن را پچولی، چوب صندل، سرو و عنبر به همراه رایحه خزه درخت و دود تشکیل داده‌اند. البته که از این عطر به عنوانی ترفندی برای جذب توریست استفاده می‌شود اما رایحه بی‌نظیر و فوق‌العاده آن انکار نشدنی است.
2- اختراعات خوشمزه و جالب!
اختراعات بسیار مفیدی توسط مردم لیتوانی به ثبت رسیده است. فشار سنج جمجمه‌ای غیرتهاجمی یکی از آن‌هاست که پیشرفت بسیار چشمگیری را در مقایسه با فشارسنج‌های جمجمه‌ای تهاجمی به دنبال داشته است. از دیگر اختراعات لیتوانی‌ها می‌توان به سرجوش لوله مدار اشاره کرد که به فلزکاران این امکان را می‌دهد تا بتوانند دایره‌هایی کاملا متقارن ایجا کنند که بدون این اختراع تقریبا این کار غیرممکن بود!
اختراع مهم دیگری که از این کشور به ثبت رسیده، ژنراتور گرمایشی رادیوایزوتوپ بوده که در ماموریت‌های آپولوی ناسا در دهه 1970 به کار می‌رفت. همچنین باید این را هم اضافه کرد یکی از خوشمزه‌ترین ساندویچ‌های دنیا نیز توسط یک فرد لیتوانیایی اختراع شده است.
1- غذاهای مخصوص لیتوانی: ساده اما خوشمزه
لیتوانی هم درست همانند همسایگان خود در اروپای شرقی، غذاهایی که عمدتا با سیب‌زمینی و گوشت درست می‌شود را به عنوان غذای محلی خود انتخاب کرده است. این غذاها با وجود اینکه ممکن است در نگاه اول ساده به نظر برسند اما با طعم بسیار لذیذ و راضی کننده‌ای که دارند حتما شما را غافلگیر خواهند کرد. به دلیل آب و هوای خنک و مرطوب این ناحیه شاهد استفاده مداوم از موادی مانند سیب‌زمینی، چغندر، جو، سبزیجات، توت و انواع قارچ‌های مختلف هستیم. غذای ملی لیتوانی، زپلین (cepelinai) است و در واقع کوفته‌های بزرگی هستند که از ترکیب خمیر سیب‌زمینی و گوشت خوک تشکیل شده و روی آن خامه ترش و سس بیکن ریخته می‌شود.
از دیگر غذاهای معروف لیتوانی می‌توان به سوپ چغندر که معمولا گرم سرو می‌شود اشاره داشت. این غذا معمولا به همراه نان گندم سیاه سرخ شده در روغن به عنوان پیش غذا سرو می‌شود. کیبینای (kibinai) هم نوعی پای شیرین بوده که معمولا با گوشت، سبزیجات، پنیر و مربای توت پخته می‌شود؛ بافت نرم و لذیذ این دسر لذت بخش قطعا توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. از دیگر عادت‌های غذایی مردم لیتوانی می‌توان به خوردن گوشت کلاغ اشاره کرد! کلاغ‌ها به دلیل داشتن گوشت نرم و لطیف در این کشور بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. کلاغ‌های جوان قبل از ترک لانه در این کشور صید شده و به گفته مردم لیتوانی طعمی همانند گوشت بلدرچین دارند!
