در اعماق زمین، دنیای پنهانی وجود دارد که دانشمندان دائماً در حال کشف شگفتی‌های آن هستند. از اقیانوس‌های عظیم گرفته تا نفوذ مستقیم آب به هسته زمین از جمله شگفتی‌هایی هستند که در زیر پای ما قرار دارند. اما جدیدترین یافته دانشمندان ممکن است از همه جذاب‌تر باشد.
تحقیقات اخیر به نتایج هیجان انگیزی در نزدیکی هسته زمین اشاره دارد که کارشناسان ادعا می‌کنند بقایای یک سیاره باستانی است! این سیاره که «تیا» (Theia) نامگذاری شده، احتمالاً میلیاردها سال پیش با سیاره ما برخورد کرده است و به گفته دانشمندان، شواهد این رویداد در دو لکه بزرگ در اعماق زمین یافت شده است.
این لکه‌ها از زمان کشف اولیه در دهه 1980 همواره جامعه علمی را مجذوب کرده‌اند. اندازه این ساختارها به وسعت قاره‌ها و تقریباً دو برابر ماه است. آن‌ها در زیر آفریقا و اقیانوس آرام قرار دارند و به دلیل حجم بالای آهن، امواج لرزه‌ای با سرعت کمتری از آن‌ها عبور می‌کنند. به همین دلیل است که به آن‌ها “ناحیه با سرعت پایین بزرگ” (LLVPs) گفته می‌شود.
مطالعه‌ای در مورد این LLVP ها در اواخر سال 2023 در مجله Nature منتشر شد و یافته‌های جدیدی از محققان Caltech ارائه کرد. مهمترین نکته این مطالعه این است که این ساختارها، که دهه‌ها باعث اختلاف نظر شده‌اند، در واقع بقایای تیا هستند که میلیاردها سال پیش با زمین برخورد کرده است.
این برخورد در واقع همان برخوردی است که گفته می‌شود منجر به شکل‌گیری ماه شده و مطالعه جدید استدلال می‌کند که این سیاره در زمین جذب شده و LLVP ها را تشکیل داده است.
محققان نوشتند:
تصاویر لرزه‌ای از درون زمین دو ناهنجاری به اندازه قاره با سرعت لرزه‌ای پایین را نشان داده است که به عنوان ناحیه با سرعت پایین بزرگ (LLVPs) در پایین‌ترین بخش گوشته شناخته می‌شوند.
آن‌ها افزودند:
LLVP ها اغلب به عنوان ناهمگنی‌های متراکم ذاتی تفسیر می‌شوند که از نظر ترکیب از گوشته اطراف خود متمایز هستند.
آن‌ها در ادامه گفتند:
در اینجا نشان می‌دهیم که LLVP ها ممکن است بقایای مدفون شده مواد گوشته تیا (TMM) باشند که پس از برخورد عظیم ماه‌ساز در گوشته زمین اولیه حفظ شده‌اند. شبیه‌سازی‌های برخورد عظیم متعارف ما نشان می‌دهند که بخشی از گوشته تیا می‌توانسته به گوشته تحتانی جامد زمین اولیه منتقل شود.
این کشف پیامدهای قابل توجهی برای درک ما از نحوه شکل‌گیری اولیه منظومه شمسی و سیاره زمین دارد. فرضیه برخورد غول آسا (Giant-Impact Hypothesis) که مدت‌هاست مورد بحث بوده، بیان می‌کند که زمین اولیه با جرم آسمانی دیگری به اندازه مریخ برخورد کرده است. این برخورد عظیم منجر به ذوب شدن هر دو سیاره و پرتاب شدن مواد به مدار زمین شده که در نهایت ماه را تشکیل داده است.
مطالعه جدید شواهدی را ارائه می‌دهد که نه تنها وقوع چنین برخوردی را تأیید می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که بخشی از سیاره ضربه زننده در گوشته زمین ادغام شده است. این یافته می‌تواند به توضیح چگالی نامتعارف هسته زمین و ترکیب متفاوت LLVP ها نسبت به بقیه گوشته زمین کمک کند.
البته، تحقیقات بیشتری برای تایید نهایی این فرضیه مورد نیاز است. دانشمندان باید به دنبال شواهد بیشتری از ترکیب LLVP ها باشند که نشان دهنده منشا آن‌ها از تیا است. با این حال، این کشف هیجان انگیز ما را یک قدم به درک بهتر تاریخچه پر آشوب سیاره خاکی‌مان و فرآیندهای پرتلاطمی که منجر به شکل‌گیری منظومه شمسی شده است، نزدیک می‌کند.
