حقایقی جالب و خواندنی در مورد آلات موسیقی

آلات موسیقی دستگاه‌هایی هستند که به منظور ایجاد صداهای دارای آهنگ ساخته می‌شوند. از گذشته تا به حال از این سازها برای ایجاد صداهای موزیکال استفاده شده است. در واقع، زمانی که انسان متوجه شد می‌تواند با اعضای بدن خود (مثل دست زدن، سوت زدن) صدا تولید کند این ایده به ذهنش خطور کرد تا از اشیاء مختلف برای تولید صدا استفاده کرده و آلات موسیقی بسازد. گفته می‌شود اولین سازها این‌گونه ساخته شدند. در اصل هر جسمی که صدا تولید کند را می‌توان به عنوان یک ساز موسیقی در نظر گرفت چراکه هدف نهایی این است که از طریق یک جسم دیگر بتوان آوا تولید کرد. امروز در این مقاله با ما در دیجی رو همراه باشید تا درباره سازهای موسیقی بیشتر بدانیم.

در حال حاضر با استفاده از مواد گوناگون انواع ساز و آلات موسیقی در سبک و شکل‌های مختلف ساخته می‌شوند. گفته می‌شود جنس مواد اولیه اولین سازهای موسیقی که به دست بشر تهیه شدند، موادی نظیر صدف و قسمت‌های مختلف گیاهان بود. با پیشرفت علم و گذر زمان ابزارهای ساخت آلات موسیقی رفته رفته به مرحله تکامل رسیدند و به تبع کیفیت مواد اولیه نیز بهبود یافت. هر فرهنگی با توجه به شرایط خود از مواد موجود در طبیعت برای ساخت آلات موسیقی استفاده کرده است.

افراد بعد از ساخت این سازها، سعی در به کارگیری و به صدا در آوردن آن‌ها داشتند. برای مثال بعضی‌ها با کشیدن دستانشان روی سیم‌هایی که روی آلات موسیقی زهی وجود داشت و برخی دیگر با ضربه زدن روی سطح طبل یا حتی دمیدن در شاخ یک حیوان سعی داشتند تا با استفاده از این ابزار صدا تولید کنند.

تا به این لحظه در مورد این‌که اولین ساز موسیقی در کجا و چه زمانی ساخته شده اطلاعات مطمئن و دقیقی وجود ندارد چراکه مورخان سر این موضوع باهم اختلاف نظر دارند.

برخی از محققان قدیمی‌ترین چیزی که از آن به عنوان ساز موسیقی یاد می‌شود را فلوت ساده‌ای می‌دانند که قدمت آن به بیش از 67 هزار سال پیش برمی‌گردد. عده‌ای دیگر می‌گویند قدمت اولین فلوت ساخته شده به دست بشر حدود 37 هزار سال است. با این اوصاف مشخص نیست که اولین فلوت ساخته شده متعلق به چه دوره‌ای از زمان بوده و اکثر مورخان نیز می‌گویند تخمین زمان برای اختراع آلات موسیقی غیرممکن است چراکه بسیاری از این سازها از مواد اولیه‌ای نظیر پوست حیوانات، استخوان، چوب و سایر مواد بادوام ساخته شده‌اند که همین موضوع حدس زمان را برای ساخت آن‌ها غیرممکن می‌سازد.

هم اکنون سازهای موسیقی به صورت کاملاً مستقل در مناطق پرجمعیت جهان توسعه یافته و تا به این لحظه شاهد پیشرفت چشم‌گیری در ساخت، تولید، شکل و سبک آن‌‌ها بوده‌ایم. با این وجود در گذشته به دلیل ارتباطاتی که بین تمدن‌های مختلف وجود داشت، این آلات موسیقی در سرتاسر دنیا گسترش پیدا کردند و حتی با وجود این‌که بعضی اوقات سازها به فرسنگ‌ها دورتر از مبدا خود فرستاده می‌شدند باز هم مردم به سرعت با آن‌ها سازگار شده و به یادگیری و نواختن آن سازها می‌پرداختند.

مصریان قدیم دوست‌دار موسیقی بوده‌اند و در آن دوران نواختن آلات موسیقی زیادی را امتحان کردند. گفته می‌شود طبل، درام، قاشقک و همچنین سازهای زهی مانند چنگ، غزل (نوعی چنگ عمودی) و عود از جمله سازهایی بودند که مردم مصر باستان علاقه به نواختن آن داشتند. سازهایی مانند فلوت و ترومپت نیز مورد توجه و علاقه این مردم در آن دوران بوده است. جالب است بدانید آن‌ها ساز سیستروم (سازی مانند جغجغه) را هم می‌نواختند!

کمی آن طرف‌تر، یونانیان علاقه زیادی به نواختن سازهای زهی مانند چنگ و غزل داشتند. همچنین اهالی یونان، ساز غزل بزرگی به نام کیتارا (Kithara) را نیز می‌نواختند؛ تارهای این ساز با مضراب زده شده و درست مانند سازهای بادی مانند سیرینکس (Syrinx) یا نی (Panpipe) از لوله‌هایی با طول متفاوت ساخته می‌شود. مصری‌ها حتی در نواختن سازی مثل سنج هم حرفه‌ای بوده و آن را به خوبی به صدا در می‌آوردند.

رومی‌ها هم در حوزه نواختن ساز مهارت داشتند و سازهای موسیقی مشابه یونانیان می‌نواختند. در بین رومی‌ها ساز‌هایی از جمله چنگ، شیپور و فلوت بسیار معروف و پرطرفدار بوده است. همچنین رومیان آلات موسیقی نظیر نی انبان (بگ پایپ) را از ارگان درست می‌کردند. در زمان‌های قدیم مردم شاخ حیوانات را برداشته و در آن می‌دمیدند و از صدای تولید شده توسط این شاخ‌ها موسیقی تولید می‌کردند اما در عصر برنز اسکاندیناوی، افراد این مرز و بوم شیپوری از جنس فلز تحت عنوان لور ساخته و آن را به دنیا معرفی کردند.

تا سال 1400 میلادی پیشرفت و توسعه موسیقی در بسیاری از نواحی به کندترین حالت ممکن رسید و بیشتر تحت سلطه غرب قرار داشت. جالب است بدانید بیشتر آلات موسیقی جدید، در دوره موسیقی کلاسیک و رمانتیک بین سال‌های 1750 تا 1900 ساخته شدند.

از آنجایی که در قرن بیستم نیروی برق به صورت گسترده در دسترس همگان قرار گرفت، تکامل آلات موسیقی به روش سنتی بسیار کند شده و در عوض جای خود را به اختراع ابزارهای الکتریکی جدیدی مانند گیتارهای الکتریکی، سینت سایزر (تلفیقی) و سازهایی از این قبیل داد.

ویولن کوچک‌ترین اما در عین حال بلندترین ساز زهی است که بیشتر هم در موسیقی غربی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز یکی از شناخته‌شده‌ترین آلات موسیقی در سرتاسر دنیا بوده و سازهای زهی مشابه آن تقریبا 1000 سال است که وجود دارند.

جالب است بدانید ساز مورد علاقه موتزارت، ویولن بوده که برای اجرا و آهنگسازی از آن استفاده می‌کرد؛ گفته می‌شود این موسیقیدان نابغه علاقه زیادی به نگه داشتن سازهای مختلف از جمله ویولن داشت به طوری که اتاق وی مملو از تعداد زیادی ساز ویلون بوده است.

گران‌ترین ساز موسیقی فروخته شده در یک حراجی، ویلون استرادیواریوس لیدی بلانت (Lady Blunt) بود که در تاریخ 9 ژوئن سال 2011 توسط حراجی تاریسیو (Tarisio Auctions) در لندن با قیمت 9 میلیون و 808 هزار پوند (معادل 15 میلیون و 875 هزار و 800 دلار) فروخته شد. این حراج به صورت آنلاین به نمایندگی از بنیان موسیقی نیپون (Nippon Music Foundation) برگزار شد و عواید آن به صندوق امداد و زلزله و سونامی شمال شرقی ژاپن اختصاص یافت.

پیانو برای اولین بار توسط فردی به نام بارتولومئو کریستفوری (Bartolomeo Cristofori) در ایتالیا ساخته شد. در مورد سال تولید آن اطلاعی در دسترس نیست. ساز پیانو برای نخستین بار در یک کنسرت عمومی در لندن توسط یوهان کریستین باخ در سال 1786 نواخته شد.

ساز پیانو می‌تواند بیشتر از 12 هزار قطعه جداگانه داشته باشد اما به طور کلی از شش بخش اصلی با عناوین: کیبورد، چکش، دمپر، پل، سوندبورد و رشته سیم‌ها تشکیل شده است.

در حال حاضر گران‌ترین پیانو موجود در بازار استینوی (Steinway) بوده که توسط هنرمندی به نام پاول ویس (Paul Wyse) نقاشی شده است. قیمت این پیانو 2.5 میلیون دلار تخمین زده شده چراکه می‌تون جزئیات ریز را به وضوح در آن مشاهده کرد. نام این پیانو به یکی از آهنگ‌های اصلی آهنگساز روسی مودست موسورگسکی (Modest Mussorgsky) به نام “Pictures at an Exhibition” اشاره دارد و به معنای واقعی نشانگر تجربه بازدیدکنندگان از رفتن از یک تصویر به تصویر دیگر است.

درامز (طبل) یکی از قدیمی‌ترین آلات موسیقی در دنیاست که تقریبا در هر جایی به راحتی یافت می‌شود. طرح فعلی طبل همچنان بدون تغییر، درست مانند شکلی که در هزار سال پیش داشت باقی مانده است. کاوش‌های باستان شناسان نشان می‌‌دهد که طبل‌ها از دوران نوسنگی (Neolithic) به بعد در تمامی نواحی جغرافی یافت می‌شدند. یکی از این طبل‌‌ها که در موراوی (Moravia) پیدا شده است قدمتش به 6000 سال قبل از میلاد برمی‌گردد.

گیتار هم یکی از سازهای قدیمی و اصیل بوده که تاریخچه آن را می‌توان به چهار هزار سال پیش نسبت داد. با تکیه بر نوشته‌های مکتوب که از زمان‌های قدیم برجای مانده است، به طور کلی می‌توان گیتار را به دو نوع عود و لوت تقسیم کرد.

ترومپت با صدای گیرا و پیروزی‌طلب خود شناخته می‌شود و می‌توان گفت در بین سازهای موسیقی برنجی بالاترین رکورد را از آن خود کرده است. قدمت اولین ساز ترومپت در طول تاریخ به 1500 سال قبل از میلاد و یا حتی قبل‌تر برمی‌گردد.

آکاردئون از آن دسته از سازهاییست که محققان بر سر آن بحث دارند. بسیاری معتقدند که این ساز برای اولین بار در سال 1822 در برلین توسط فردی به نام Friedrich L. Buschmann Handäoline به ثبت رسیده است؛ این در حالی است که عده دیگر شخصی به نام دمیان (Cyril Demian) از وین را اولین سازنده این ساز می‌دانند که اختراع او در سال 1829 ثبت شده است. اما به طور کلی می‌توان گفت که اختراع دمیان نسخه تغییر یافته سازی بود که Handäoline به ثبت رسانیده بود. پس از اینکه ساز آکاردئون به مرحله تولید انبوه رسید، تغییرات متعددی روی آن اعمال شد.

در دهه 1820، لوئیس اسپور (Louis Spohr) چوب رهبر ارکستر (Baton) را به دنیا معرفی کرد. در واقع لغت باتون یک لغت فرانسوی به معنای چوب است که توسط رهبر ارکستر در وهله اول برای بزرگنمایی و سپس برای تقویت حرکات دستی و بدنی هماهنگ با مجموعه‌ای از نوازندگان استفاده می‌شود. پیش از این اختراع رهبران ارکستر اغلب برای انجام این کار از کمان ویولن استفاده می‌کردند.