جمعیت جهان به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی توسعه و پیشرفت، توجه بسیاری از محققان، سیاست‌گذاران و اقتصاددانان را به خود جلب کرده است. این شاخص نه تنها نشان‌دهنده وضعیت کنونی جوامع است بلکه به پیش‌بینی نیازها و برنامه‌ریزی برای آینده نیز کمک می‌کند. در ادامه، به بررسی کشورهایی می‌پردازیم که بالاترین و پایین‌ترین نرخ زاد و ولد را دارند. با تحلیل این دو روی سکه جمعیتی، دلایل و پیامدهای مرتبط با این تفاوت‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد تا تصویر کاملی از وضعیت جمعیتی جهان ارائه دهیم. با دیجی رو همراه باشید.
تعداد افراد در جهان
طبق آخرین آمار سازمان ملل متحد، جمعیت جهان در سال 2024 به حدود 7.9 میلیارد نفر رسیده است. این رقم نشان‌دهنده رشد پیوسته جمعیت طی دهه‌های گذشته است. افزایش جمعیت به دلایل مختلفی از جمله بهبود شرایط بهداشتی، افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ مرگ و میر اتفاق افتاده است.
آمار مرگ و میر
مرگ و میر نیز یکی از شاخص‌های مهم جمعیتی است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، در سال 2023، حدود 60 میلیون نفر در سراسر جهان فوت کرده‌اند. عوامل مختلفی از جمله بیماری‌های قلبی، سرطان، تصادفات جاده‌ای و بیماری‌های عفونی از دلایل اصلی مرگ و میر هستند. همچنین، بیماری‌های ناشی از کروناویروس نیز در چند سال گذشته تاثیر قابل توجهی بر آمار مرگ و میر داشته‌اند.
آمار تولد
تولدها نیز به عنوان یکی از عوامل اصلی رشد جمعیت جهانی محسوب می‌شوند. طبق آمار سازمان ملل متحد، در سال 2023، حدود 140 میلیون نوزاد در سراسر جهان به دنیا آمده‌اند. این رقم نشان‌دهنده نرخ بالای زاد و ولد در برخی از مناطق جهان است.
کشورهایی با بالاترین نرخ زاد و ولد
1. نیجر
نیجر بالاترین نرخ زاد و ولد را در جهان دارد. میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن در این کشور بیش از 6 کودک است. در این کشور، ازدواج‌های زودهنگام و تعداد زیاد فرزندان به عنوان یک دارایی و نیروی کار محسوب می‌شوند.
این کشور در غرب آفریقا واقع شده و از جمله فقیرترین کشورهای جهان محسوب می‌شود. عواملی که منجر به بالاترین نرخ زاد و ولد در نیجر می‌شوند، شامل موارد زیر است:
- فرهنگ و سنت‌ها: در نیجر، داشتن خانواده‌های بزرگ به عنوان نشانه‌ای از قدرت و موفقیت تلقی می‌شود. همچنین، ازدواج در سنین پایین به ویژه برای دختران، بسیار معمول است که این مسئله نیز به افزایش نرخ زاد و ولد کمک می‌کند.
- دسترسی محدود به روش‌های پیشگیری از بارداری: بسیاری از افراد در نیجر به دلیل مشکلات اقتصادی یا فرهنگی، دسترسی کمی به روش‌های پیشگیری از بارداری دارند. این امر منجر به بارداری‌های ناخواسته و در نتیجه افزایش نرخ زاد و ولد می‌شود.
- آموزش و آگاهی: سطح پایین آموزش و آگاهی درباره بهداشت و سلامت جنسی در نیجر باعث می‌شود که بسیاری از افراد نتوانند تصمیمات مناسبی درباره خانواده‌سازی و پیشگیری از بارداری بگیرند.
- دسترسی محدود به خدمات بهداشتی: کمبود امکانات بهداشتی و خدمات پزشکی در بسیاری از مناطق نیجر، باعث می‌شود که زنان باردار نتوانند به خدمات بهداشتی مناسب دسترسی پیدا کنند و این امر نیز به افزایش تعداد تولدها منجر می‌شود.
- تاثیرات اقتصادی: در جوامع کشاورزی نیجر، داشتن تعداد بیشتری از فرزندان به عنوان نیروی کار به خانواده‌ها کمک می‌کند تا از نظر اقتصادی بهتر عمل کنند. این نگرش نیز به افزایش نرخ زاد و ولد کمک می‌کند.
2. آنگولا
آنگولا کشوری در جنوب غربی آفریقا است که به دلیل داشتن یکی از بالاترین نرخ‌های زاد و ولد در جهان شناخته شده است. میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن در این کشور حدود 5.9 کودک است. این کشور نیز با چالش‌های مشابهی از جمله دسترسی محدود به آموزش و خدمات بهداشتی مواجه است. بسیاری از خانواده‌ها در این کشور به تعداد زیاد فرزندان به عنوان یک منبع کمک مالی و نیروی کار نگاه می‌کنند.
عواملی که به این نرخ بالای زاد و ولد کمک می‌کنند عبارتند از:
- فرهنگ و سنت‌ها: داشتن خانواده‌های بزرگ در آنگولا به عنوان نشانه‌ای از قدرت و موفقیت تلقی می‌شود.
- ازدواج زودرس: ازدواج در سنین پایین به ویژه برای دختران بسیار رایج است که منجر به شروع زودهنگام خانواده‌سازی می‌شود.
- دسترسی محدود به روش‌های پیشگیری از بارداری: بسیاری از افراد به دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی به روش‌های پیشگیری از بارداری دسترسی ندارند.
- آموزش و آگاهی: سطح پایین آموزش و آگاهی در زمینه بهداشت و سلامت جنسی منجر به بارداری‌های ناخواسته می‌شود.
- خدمات بهداشتی محدود: دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و پزشکی نیز در نرخ بالای زاد و ولد نقش دارد.
3. جمهوری دموکراتیک کنگو
جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) یکی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین کشورهای آفریقا است و نیز یکی از کشورهایی است که بالاترین نرخ زاد و ولد را در جهان دارد. در این کشور، میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن حدود 5.8 کودک است. ناپایداری سیاسی، فقر و محدودیت‌های بهداشتی از جمله عوامل موثر بر این نرخ بالا هستند.
جمهوری دموکراتیک کنگو در مرکز آفریقا قرار دارد و با وجود داشتن منابع طبیعی غنی، از جمله مس، کبالت، طلا، الماس و معادن دیگر، یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. جمعیت کنگو بیش از 90 میلیون نفر است و این کشور یکی از بالاترین نرخ‌های زاد و ولد در جهان را دارد. عواملی که به این نرخ بالای زاد و ولد کمک می‌کنند عبارتند از:
- فرهنگ و سنت‌ها: داشتن خانواده‌های بزرگ در بسیاری از جوامع کنگو به عنوان نشانه‌ای از قدرت و رفاه محسوب می‌شود
- ازدواج زودرس
- دسترسی محدود به روش‌های پیشگیری از بارداری
- آموزش و آگاهی
- خدمات بهداشتی محدود
4. مالی
مالی یکی از کشورهای غرب آفریقا است که با داشتن یکی از بالاترین نرخ‌های زاد و ولد در جهان شناخته می‌شود. در مالی، میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن حدود 5.7 کودک است. فرهنگ سنتی، ازدواج زودرس و دسترسی محدود به خدمات بهداشتی از عوامل موثر بر نرخ بالای زاد و ولد در این کشور هستند.
جمعیت مالی بیش از 20 میلیون نفر است و این کشور نیز یکی از بالاترین نرخ‌های زاد و ولد در جهان را دارد. عواملی که به این نرخ کمک می‌کنند عبارتند از:
- فرهنگ و سنت‌ها: داشتن خانواده‌های بزرگ در مالی به عنوان نشانه‌ای از قدرت و موفقیت تلقی می‌شود.
- ازدواج زودرس: ازدواج در سنین پایین به ویژه برای دختران بسیار رایج است که منجر به شروع زودهنگام خانواده‌سازی می‌شود.
- دسترسی محدود به روش‌های پیشگیری از بارداری: بسیاری از افراد به دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی به روش‌های پیشگیری از بارداری دسترسی ندارند.
- آموزش و آگاهی: سطح پایین آموزش و آگاهی در زمینه بهداشت و سلامت جنسی منجر به بارداری‌های ناخواسته می‌شود.
- خدمات بهداشتی محدود: دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و پزشکی نیز در نرخ بالای زاد و ولد نقش دارد.
5. چاد
چاد یکی از کشورهای آفریقای مرکزی است که نرخ زاد و ولد بالایی دارد. میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن در این کشور حدود 5.6 کودک است. شرایط اقتصادی و اجتماعی سخت، دسترسی محدود به آموزش و خدمات بهداشتی از جمله عواملی هستند که به این نرخ بالا کمک می‌کنند. خانواده‌های بزرگ همچنان در این کشور رایج هستند.
جمعیت چاد بیش از 16 میلیون نفر است و این کشور نیز چون هم قاره‌ای هایش یکی از بالاترین نرخ‌های زاد و ولد در جهان را داراست. عواملی که به این نرخ بالای زاد و ولد کمک می‌کنند عبارتند از:
- فرهنگ و سنت‌ها
- ازدواج زودرس
- دسترسی محدود به روش‌های پیشگیری از بارداری
- آموزش و آگاهی
- خدمات بهداشتی محدود
همگی این کشورها به دلیل ترکیبی از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با نرخ زاد و ولد بالایی مواجه هستند که اغلب منجر به چالش‌های مختلفی در زمینه‌های توسعه و بهداشت می‌شود.
کشورهایی با جمعیت پیر و نرخ زاد و ولد کمتر
جمعیت پیر و کاهش نرخ زاد و ولد از چالش‌های مهم بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای در حال توسعه هستند. این روند نه تنها بر ساختار جمعیتی این کشورها تأثیر می‌گذارد بلکه پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی گسترده‌ای دارد. در ادامه به معرفی کشورهایی می‌پردازیم که جمعیت پیر بیشتری دارند و نرخ زاد و ولد در آن‌ها کمتر است.
1. ژاپن
ژاپن یکی از پیرترین جمعیت‌های جهان را دارد. نرخ زاد و ولد در ژاپن در سال 2024 برابر با 6.9 تولد به ازای هر 1000 نفر است. این نرخ یکی از پایین‌ترین‌ها در جهان است و با توجه به جمعیت پیر این کشور، چالش‌های زیادی برای اقتصاد و ساختار اجتماعی آن ایجاد کرده است. میانگین سنی مردم ژاپن بالاست و بیش از یک چهارم جمعیت آن را افراد بالای 65 سال تشکیل می‌دهند. نرخ زاد و ولد در ژاپن بسیار پایین است و یکی از دلایل اصلی آن مسائل اقتصادی و فرهنگی است. هزینه‌های بالای زندگی، نبودن حمایت‌های کافی برای خانواده‌ها و زنان شاغل، و تأخیر در ازدواج از عوامل کاهش زاد و ولد در این کشور محسوب می‌شوند.
2. ایتالیا
ایتالیا نیز با مشکلات مشابهی روبروست. نرخ زاد و ولد در این کشور بسیار پایین است و جمعیت پیر ایتالیا رو به افزایش است. نرخ زاد و ولد در ایتالیا در سال 2024 حدود 7 تولد به ازای هر 1000 نفر است. کاهش نرخ زاد و ولد در این کشور به مشکلات اقتصادی و تأخیر در ازدواج و تشکیل خانواده نسبت داده می‌شود. بسیاری از جوانان به دلیل مشکلات اقتصادی و نبودن شغل‌های پایدار تصمیم به تأخیر در تشکیل خانواده و داشتن فرزند می‌گیرند. همچنین، فرهنگ زندگی مجردی و مستقل نیز در ایتالیا در حال افزایش است.
3. آلمان
آلمان یکی دیگر از کشورهایی است که جمعیت پیر و نرخ زاد و ولد پایین دارد.نرخ زاد و ولد در آلمان در سال 2024 به 9.3 تولد به ازای هر 1000 نفر رسیده است. این نرخ نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر اروپایی نیز پایین‌تر است و دولت آلمان تلاش‌های زیادی برای بهبود آن انجام می‌دهد، از جمله ارائه مشوق‌های مالی و برنامه‌های حمایتی برای خانواده‌ها. با این حال، نرخ زاد و ولد همچنان پایین است. عواملی همچون بازار کار رقابتی، هزینه‌های بالای زندگی و تغییرات فرهنگی در تصمیم‌گیری برای داشتن فرزند تأثیرگذار هستند.
4. کره جنوبی
کره جنوبی یکی از پایین‌ترین نرخ‌های زاد و ولد در جهان را دارد، به طوری که این نرخ در سال 2024 حدود 6.95 تولد به ازای هر 1000 نفر است. در نتیجه این کشور یکی از کشورهایی است که نرخ زاد و ولد بسیار پایین و جمعیت پیر بالایی دارد. فرهنگ کاری سخت و طولانی، فشارهای اجتماعی و اقتصادی، و همچنین هزینه‌های بالای تحصیل و مسکن از عوامل اصلی کاهش نرخ زاد و ولد در این کشور هستند. دولت کره جنوبی نیز تلاش‌های زیادی برای تشویق جوانان به داشتن فرزند انجام داده، اما موفقیت چشمگیری نداشته و این مسئله به شدت بر نیروی کار و اقتصاد این کشور تأثیر گذار بوده است.
5. اسپانیا
اسپانیا نیز با مشکلات جمعیت پیر و نرخ زاد و ولد پایین مواجه است. نرخ زاد و ولد در اسپانیا در سال 2024 برابر با 7.12 تولد به ازای هر 1000 نفر است. بحران اقتصادی در سال‌های اخیر تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری جوانان برای داشتن فرزند گذاشته است. همچنین، نرخ بیکاری بالا و نبودن فرصت‌های شغلی پایدار از دیگر عوامل کاهش زاد و ولد در اسپانیا هستند. دولت اسپانیا نیز برنامه‌های حمایتی مختلفی برای خانواده‌ها اجرا کرده است، اما تأثیرات آن هنوز به طور کامل مشهود نیست.
این کشورها با چالش‌های بزرگی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روبرو هستند که به کاهش نرخ زاد و ولد و پیر شدن جمعیت منجر شده است. دولت‌های این کشورها تلاش‌های زیادی برای تغییر این روند انجام داده‌اند، اما نیاز به تغییرات بنیادین در سیاست‌ها و فرهنگ‌های اجتماعی و اقتصادی دارند تا بتوانند این مشکلات را به طور مؤثر حل کنند.
نتیجه‌گیری
نرخ زاد و ولد یکی از مهم‌ترین شاخص‌های جمعیتی است که تأثیرات گسترده‌ای بر توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها دارد. در حقیقت می‌توان گفت که جمعیت هر کشور به عنوان انعکاسی از فرهنگ، اقتصاد و سیاست‌های اجتماعی آن کشور محسوب می‌شود. کشورهایی با بالاترین نرخ زاد و ولد، معمولاً با چالش‌های مربوط به تامین نیازهای جمعیت جوان و مدیریت منابع روبرو هستند. در مقابل، کشورهایی با جمعیت پیر و نرخ زاد و ولد پایین، با مشکلاتی مانند کاهش نیروی کار، افزایش هزینه‌های بهداشتی و تأمین اجتماعی مواجه می‌شوند. درک و تحلیل این روندهای جمعیتی می‌تواند به سیاست‌گذاران کمک کند تا راهکارهای مناسبی برای مواجهه با چالش‌های پیش‌رو بیابند و تعادل بهتری در ساختار جمعیتی جوامع ایجاد کنند. توجه به این مسائل و اتخاذ رویکردهای مناسب می‌تواند به توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند.
