اولین دستیاران صوتی به عنوان راهنمای ماشین وارد دنیای ما شده و به ما فرمان میدادند کجا برویم و در کدام جهت حرکت کنیم. هر چند، گاهی اوقات هم ما را به لبه صخره و یا دریاچه هدایت میکردند. آیا نباید دربارهی آنها کمی احتیاط کنیم؟ شاید، اما انسانها سابقهی خوبی در درس گرفتن از اشتباهات ندارند. به هر حال، مدت زیادی نگذشت که دستیاران صوتی از ماشینها به تلفنها و حتی خانههای ما راه یافتند. سیری، الکسا، کورتانا و بیکسبی تنها چند نمونه از دستیاران صوتی هستند که کارهای مختلفی از جمله راهنمایی ما در جادهها تا بررسی شرایط جوی و یادآوری چیزهایی که به سختی به خاطر میآوریم را انجام میدهند. به یک چیز مشترک در آنها توجه کردهاید؟ همهی آنها زن هستند و به صورت پیشفرض، نام زنانه و صدای زنانهی آرامشبخشی دارند. اما چرا همه دستیاران صوتی زن هستند؟ دلایل مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم. با دیجی رو همراه باشید.
1. چون بسیاری از زنان و دختران منشی و دستیار هستند
اگر سریال Mad Men را دیده باشید حتما به خاطر دارید که مردان همه کارهای مهم را انجام میدادند و زنان ترتیب جلسات و قرار ملاقاتها و دیگر کارهایی که مردان به خاطر پرمشغله بودن نمیتوانستند بر عهده بگیرند را انجام میدادند. کمی آشنا به نظر نمیرسد؟ یک نوع ارتباط فرد با دستیار صوتی سیری یا الکسا؟
مجله آتلانتیک به این موضوع اشاره میکند و میگوید یکی از دلیل مهمی که دستیاران صوتی زن هستند این است که بسیاری از آنها در دنیای واقعی نیز دستیار و منشی هستند. دستیاران صوتی، مددکاران دیجیتالی هستند که کارها را سازماندهی و پیگیری میکنند، موسیقی پخش میکنند و راهنمای دیجیتالی شما محسوب میشوند. از آنجایی که دستیاران صوتی اساسا منشیها و زنانی هستند که سالها نقش منشیگری را پر کردهاند بنابراین طبیعی است که این روند ادامه یابد.
Amy Ingram دستیار شخصی صوتی بود که بسیار واقعی به نظر میرسید تا جایی که مجله بیزینس اینسایدر گزارش داد او مثل یک شخص واقعی دائما مردم را با فرستادن ایمیل و صحبت با خود فریب میدهد. این دستیار صوتی جلسات را ترتیب داده و همهی کارهایی که یک منشی واقعی بر عهده دارد را انجام میداد و خالق آن دنیس مورتنسن نام او را امی گذاشت چرا که زمانی یک دستیار واقعی به نام امی داشت. او معتقد بود که گرایش جهان تکنولوژی به استفاده از نامهای زنانه برای دستیاران دیجیتالی در کلیشههای جنسیتی قدیمی ریشه دارد.
2. صدای زیبایی دارند
نظریه دیگری وجود دارد که میگوید چرا دستیاران صوتی زن هستند و این نظریه را استاد دانشگاه استنفورد کلیف نس و در یک مصاحبه با سی ان ان در سال 2011 بیان میکند. او میگوید که ذهن مردم طوری برنامهنویسی شده است که صدای زنان را بیشتر دوست داشته باشند و پیدا کردن صدای زنی که برای طیف گستردهای از مردم جذاب باشد راحتتر است. او به مطالعاتی اشاره میکند که نشان میدهد این برنامهنویسی در مغز در مراحل اولیه رشد شروع میشود، هنگامی که نوزاد در رحم ماهها تماموقت به صدای مادر خود گوش میدهد.
اما طبق گفتهی مجله آتلانتیک نظریه دیگری نیز وجود دارد. مطالعات دیگر نشان می،دهد که افراد زیادی به صداهای زنانه به خصوص زنان رادیو در مقایسه با صداهای مردانه حساس هستند و ایراد میگیرند. یافتههای مطالعه 2014 دانشگاه میامی نشان داد که صدای زنانی که تیکهای صوتی دارند بسیار خشن توصیف میشود. مردان در معرض چنین سطحی از انتقاد قرار ندارند بنابراین نظریه نس ممکن است رد شود.
3. استیگمای ترجیح دادن صدای مردانه برای مردان
کارل فردریک مک دورمن، متخصص تعامل انسان و کامپیوتر از دانشگاه پوردوی ایندیانا است که نظریه دیگری دارد. این نظریه نهتنها اطلاعات زیادی درباره نحوه تعامل مردم با کامپیوتر بلکه تعامل انسانها با یکدیگر به ما میدهد. او و همکارانش مطالعاتی انجام دادند تا ببینند مردم به صدای زن و مرد چگونه واکنش نشان میدهند. برای مثال، بررسی کردند که مردم کدام صدا را بیشتر ترجیح میدهند. او در مطالعات خود فهمید که مردم صدای زنان را بیشتر دوست دارند و او احتمال میدهد که این اتفاق ممکن است به نحوهی نگرش به ارتباطات درون مرزهای جنسیتی ربط داشته باشد. فکر میکنم مردان، صدای زنان را جذابتر میدانند و زنان نیز واکنش و ارتباط خوبی با صدای زنان برقرار میکنند.
دورمن میگوید:
فکر میکنم مردان گمان میکنند که اگر صدای مردانه را ترجیح دهند یک نوع ناهنجاری تلقی میشود اما اگر زنان صدای همجنسان خود را ترجیح دهند چنین نگرشی وجود ندارد.
او دوباره به تحقیقات باز میگردد، از مردم نظرسنجی میکند تا بفهمد مردم چه نوع صدایی را ترجیح میدهند و سپس از آنها میپرسد که ناخودآگاه به سمت کدام صدا جذب میشوند. هر دوی مردان و زنان از صداهای زنانه استقبال کرده بودند به خصوص وقتی صحبت از نوعی دستیار مجازی جیبی بود که بیشتر مردم با خود حمل میکردند.
4. مردم رضایت بیشتری از دستیار صوتی زن دارند
طبق گزارش نشریه Business Insider استفاده از دستیاران مجازی زن قطعا به کلیشه جنسیتی ربط دارد، اما دلیل استفاده از آنها چیزی فراتر از نقشهای ارتباطی است. به اعتقاد آنها، صدای زن استفاده میشود چون مردم، جسمی بیجان با صدای یک زن را دلسوزتر و مسئولیتپذیرتر و پر احساستر میدانند.
نظرسنجی از مشتریانی که به طور منظم با دستیار گوگل و الکسا و سیری و کورتانا سروکار داشتند نشان داد که حدود 90 درصد آنها از دستگاههای خود راضی هستند و شرکتها فکر میکنند علت آن تا حد زیادی به این قضیه باز میگردد که ارتباط با دستگاهی که مثل یک خواهر بزرگ به آن نگاه میکنید راحتتر خواهد بود. این موضوع درباره دستیار صوتی الکسا بسیار مهم است. دستیار صوتی آمازون فقط به شما درباره وضعیت آب و هوا اطلاعات نمیدهد بلکه به شما در خرید_سفارش چیزهای بیشتر از آمازون_ کمک میکند. هرچه مردم از دستیار صوتی خود راضیتر باشند چیزهای بیشتری برای سفارش پبدا میکنند. و این فرصت خوبی است که شخصیت خواهر بزرگ الکسا آنقدر طبیعی به نظر رسد که مشتریان از او برای خرید کمک بخواهند.
5. مردم به صدای پر روح زنان عادت کردهاند
به آغاز دوران تلفن بازگردیم که تماس گرفتن با افراد راحت نبود. تماس گیرندهها ابتدا باید با اپراتور تلفن صحبت میکردند و از آنها میخواستند که تماس را به فرد آن سوی خط وصل کند و آن اپراتورهای بینام و بی چهره همگی زن بودند. در آغاز، اپراتورهای تلفن از بعیدترین قشر جمعیتی بودند: قشر پسران نوجوان. دلیل آن هم این بود که در آن زمان، بیشتر از پسران نوجوان برای اپراتورهای تلگرافی استفاده میشد و اتفاق بدی نبود. آنها لازم نبود با هرکسی صحبت کنند اما پسرها تا آخر قرن چندان تغییری در کار خود ایجاد نکردند و طبق گزارش New England Historical Society، این اپراتورها چندان خوشایند مشتریان نبودند و مشکلاتی مثل شوخیهای زننده و فحش دادن داشتند. بنابراین الکساندر گراهام بل یک زن جوان به نام اما نوت را استخدام کرد. او مؤدب و مهربان بود و شمارهها را به حافظه میسپرد. عاشق کارش بود. و در نتیجه در کارش بسیار موفق شد و در واقع، اپراتور تلفن به یکی از بهترین مشاغلی تبدیل شد که زنان میتوانستند داشته باشند.
تا اواخر دهه 1880 _ یک دهه پس از اینکه اولین اپراتور زن، نوت، کنار تلفن نشست_ دستیاران زن بسیار محبوبتر از پسران نوجوان شدند و تقریبا تمام اپراتورها زن بودند. و همهی اینها نشان میدهد که مدتهای طولانی است از صدای دلسوز و پرروح زن در طرف دیگر دستگاه های فناوری جدید استفاده میشود و تا به امروز هم این روال ادامه دارد.
6. HAL 9000 تقریبا یک دستیار صوتی با صدای زن بود
سریع پاسخ دهید: تنها دستیار مجازی که صدای مردانه داشته و اکثر مردم میتوانند به آن فکر کنند چیست؟ HAL 9000، کامپیوتر علمی وحشتناک و ناظر در فیلم سال 2001: اودیسه فضایی. هال 9000، تاثیر زیادی بر فرهنگ عامه و رابطه ما با کامپیوترها گذاشت. آنقدر زیاد که مؤسسه فیلم آمریکا در فهرست 100 قهرمان و شرور برتر فیلمها، رتبه سیزدهم را به هال 9000 داد.
HAL 9000 واقعا ترسناک بوده و اگر کسی چیزی غیر از این بگوید دروغ گفته است. او همیشه در قالب چیزی مذکر نبود. مؤسسه اسمیت سونین میگوید که این کامپیوتر هوش مصنوعی در اصل قرار بود موجودی زنانه به نام آتنا باشد. او در نسخههای پیشنویس ( طبق اطلاعات بدست آمده از موزه تاریخچه کامپیوتر) موجودی زنانه توصیف شده بود و بعدا نام آتنا به HAL تغییر یافت و صدای داگلاس رینن بازیگر، روی دستگاه گذاشته شد. مؤسسه اسمیت سونین نیز بیان میکند که تاثیر HAL بر فرهنگ عامه در ما حس ترس و نگرانی دربارهی کامپیوترهایی با صدای مردانه دهههای قبل را القا میکند. اگر کامپیوتر همان آتنا میماند و بازیگری با صدای زن انتخاب میشد آیا امروزه مردم احساس متفاوتی درباره دستیاران صوتی داشتند؟
7. لهجه یکسانی دارند
صداهای دستیاران مجازی فقط در جنسیت مشترک نیست بلکه آنها لهجه مشترک و یکسانی دارند. به گزارش نیویورک تایمز، آن لهجهی مودبانهی تقریبا کانادایی رایج که در بسیاری از دستیاران مجازی برنامهنویسی شده است، لهجهای به جای مانده از 9000 HAL داگلاس رین دستیار مجازی اصلی است. آنها میگویند که HAL (رین) به دلیل ویژگیهای انسانمانند آنچه یک شخصیت ماشینی با احساس باید داشته باشد به عنوان لهجهی پیشفرض انتخاب شده است.
صدای داگلاس رین صدایی است که به یک فیلم سینمایی تبدیل شد اما او اولین نفر نبود. در اصل، HAL 9000 تمام احساسات یک شخصیت جاندار را داشت و حتی در یکی از صحنههای فیلم گریست. بازیگری چون مارتین بالسام صدای خود را ضبط و اجرا کرد اما خیلی مناسب نبود و کوبریک گفت:” لهجه امریکایی بسیار محاورهای است “. بنابراین پس از شنیدن صدای رین، گویندهای که در یک مستند کار میکرد او را استخدام کرد و گفت صدای او نه مغرورانه، نه تهدیدآمیز و نه بیش از حد پرشور و ناز و هنرمندانه است.
با همه اینها، برخی دستیاران صوتی مانند سیری، گزینههایی برای تغییر صدای پیشفرض برنامه به صدای مردانه دارند. اما وقتی دستیار مجازی به صدای پیشفرض مردانه تغییر پیدا میکند، بزرگترین دستیار صوتی به یک برنامه شاخص تبدیل میشود؛ برنامهای که قویتر از دستیارهای صوتی زن است. این فناوری هوش مصنوعی واتسون نام دارد و طبق گفتهی Technology Review، کامپیوتری است که نه تنها در برنامه تلویزیونی جئوپاردی در سال 2011 برنده شد بلکه فناوری آن در تعدادی از اپلیکیشنها تعبیه شده است.
فناوری هوش مصنوعی واتسون با پردازش زبانها و تجزیه و تحلیل صداها و احساسات به ساخت هوش مصنوعی دیگر و حتی به پزشکان در تشخیص سریعتر بیماری کمک میکند. حتی بخشی از آن دستیار واتسون نامیده میشود که در واقع یک دستیار نیست ولی به شرکتها کمک میکند نسخههای الکسا و سیری خود را بسازند. فناوری هوش مصنوعی واتسون در انواع محصولات و برنامهها ادغام شده است، اما حقیقت این است که این دستگاه به خودی خود یک دستیار صوتی نیست.