اسپم واتساپ این روزها به یک معضل اساسی تبدیل شده است. این پیام‌رسان محبوب در حال حاضر بیش از دو میلیارد کاربر دارد و به همین دلیل هم جای تعجب نیست که شاهد مشکلات رایج اسپم در این برنامه باشیم. فرقی نمی‌کند پیامی که با آن مواجه می‌شوید کلاه‌برداری، فیشینگ و یا حتی شیوه بازاریابی قدیمی کمپانی‌های مختلف باشد، شما باید همیشه آگاهی لازم را جهت شناسایی و تشخیص خطرات واتساپ را داشته باشید.
چگونه اسپم واتساپ را شناسایی کنیم؟
در ادامه بهترین روش‌های ممکن برای شناسایی اسپم واتس اپ را همراه با مراحلی که باید در صورت مواجه با چنین پیامهایی انجام دهید باهم مرور می‌کنیم. پس با دیجی رو همراه باشید.
1- پیامهایی که به دفعات بالا ارسال شده‌اند
واتساپ به شما این امکان را می‌دهد تا پیامی را که از شخصی دریافت کرده‌اید، مستقیما برای افراد دیگر ارسال کنید. (برای استفاده از این ویژگی کافیست تا روی پیام مورد نظر را مدتی نگه داشته و روی آیکون ارسال که در گوشه بالا سمت راست صفحه قرار دارد، کلیک کنید)
با این حال کمتر کسی می‌داند که واتساپ دارای یک نشانگر مجزا برای پیامهایی که دفعات زیادی ارسال شده‌اند، است. اگر یک پیام بیشتر از 5 بار ارسال شده باشد به جای آیکون تک فلش که نمایان‌گر پیام‌های عادی است، آیکون دو پیکانی مشاهده خواهید کرد.
همچنین توجه داشته باشید که داخل خود باکس پیام یک هشدار کوچک وجود دارد که می‌گوید “Forwarded many times” که به معنای این است که پیام مورد نظر بارها ارسال شده است.
توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است، چراکه اگر پیامی بیش از 5 بار ارسال شده باشد در اکثر مواقع اسپم یا هرزنامه خواهد بود. حتی اگر محتویات پیام دریافتی شما تنها یک میم ساده، اخبار جعلی و یا سایر موارد باشد.
2- شماره‌های ناشناس
واتس اپ به کاربران خود این امکان را می‌دهد تا به هر شماره‌ای که داخل گوشی هوشمند خود دارند، پیام ارسال کنند. این ویژگی بدان معناست که افرادی که پیام‌های اسپم را ارسال می‌کنند به راحتی می‌توانند اطلاعات و جزئیات شماره تماس دیگران را از اینترنت دزدیده، لیستی از شماره‌های فعال را از دارک وب خریداری و یا حتی سرویس مخابراتی که از آن شماره همراه گرفته‌اید را هک کرده و سپس اقدام به ارسال پیام برای شما کنند.
در اکثر مواقع فرد ارسال کننده ناشناس بوده و شماره آن را در لیست مخاطبین خود ندارید؛ همین موضوع باعث می‌شود تا واتساپ پیام دریافتی از این اشخاص را به عنوان یک شماره ناشناس برایتان نمایش دهد.
یقینا برای همه ما پیش آمده که هر از چندگاهی از یک شماره ناشناس پیامی دریافت کرده و متوجه می‌شویم که یکی از دوستانمان شماره همراه خود را تغییر داده؛ اما باید توجه کنید که در اکثر مواقع این پیام‌ها اسپم هستند پس در مورد پیام‌های ناشناس دریافتی حتما نهایت دقت و توجه را داشته باشید.
با این حال یکی از روش‌های منصرف کردن افراد از ارسال پیام‌های ناخواسته و اسپم این است که وضعیت واتس‌اپتان را مخفی کنید چراکه در این صورت فرد ارسال کننده نمی‌تواند متوجه شود که حساب واتس‌اپی شما فعال است یا خیر.
3- لینک‌های مشکوک و کلاه‌برداری
اکثر اسپم‌های واتس‌اپی تنها یک هدف دارند؛ آن‌ها سعی دارند تا شما را ترغیب به باز کردن لینک داخل پیام کنند. اگر روی لینک مورد نظر کلیک کنید آن‌ها سعی به دریافت اطلاعات شخصی، جزئیات حساب بانکی، اعتبار ورود به سیستم و یا هر نوع اطلاعات ارزشمند دیگری در دارک وب می‌کنند.
چند مورد از کلاه‌برداری‌هایی که چندسال اخیر مدام در قالب اسپم واتساپ مشاهده می‌کردیم عبارتند از:
- واتساپ طلایی (WhatsApp Gold): این نوع پیام در سال 2016 برای میلیون‌ها کاربر ارسال شد و با کلیک روی لینک درج شده در پیام و پرداخت هزینه به کاربر وعده دسترسی به واتساپ پریمیوم، با امکانات جذاب‌تری که سلبریتی‌ها از آن استفاده می‌کنند، داده می‌شد. متاسفانه افراد زیادی گول محتویات این اسپم را خورده و به دام افتادند.
- انقضای واتساپ: مشاهده و دریافت پیامی که خبر از تمام شدن انقضای واتساپ شما دارد و مدعیست که باید برای فعال‌سازی مجدد آن باید هزینه پرداخت کنید، یکی دیگر از کلاه‌برداری‌های معمول در واتساپ است. توجه داشته باشید که واتساپ هرگز برای راه‌اندازی اکانتی که در حال حاضر از آن استفاده می‌کنید، از شما هزینه دریافت نخواهد کرد.
- کوپن‌های خرید: یکی دیگر از کلاه‌برداری‌های رایج واتساپ، پیام دریافت کوپن‌های خرید 250 دلاری است که در حقیقت بعد از اقدام برای دریافت کوپن، اطلاعاتتان دزدیده خواهد شد!
4- درخواست‌های تایید یا ورود به سیستم
برای امنیت بیشتر برنامه‌ها یک احراز هویت دو مرحله (2FA) قرار داده‌اند که دسترسی به اطلاعات و اپ‌های شما را برای کلاه‌برداران سخت‌تر می‌کند. با این حال باید توجه داشته باشید که هیچ برنامه و یا سرویسی برای احراز هویت دو مرحله‌ای خود از واتساپ استفاده نمی‌کند و پیام‌های 2FA هیچ‌گاه داخل واتساپ ارسال نخواهند شد!
اپ‌هایی نظیر Google Authenticator و یا YubiKey که از روش 2FA استفاده می‌کنند، مستقیما از طریق ارسال SMS برایتان پیام ارسال می‌کنند. اگر اخیرا داخل واتساپ جمله مشابه با پیام‌های احراز هویت دو مرحله‌ای دریافت کرده و حتی تلاش برای ورود به حساب خاصی را نداشتید، نگران نباشید چراکه این پیام تنها یک اسپم است! کافیست به آن توجهی نکرده و ارسال کننده را بلاک کنید.
5- جملهبندیهای خاص
اسپم واتساپ معمولا از تاکتیک‌های خاص جمله‌بندی برای فریب مخاطب خود استفاده می‌کند. با در نظر گرفتن ادبیات و جملهبندیهای رایج اپ واتساپ، 5 مورد تایپی در جمله‌بندی پیام‌های اسپم وجود دارد که باید حتما به آن توجه کنید:
- اشکالات املایی و یا گرامری
- درخواست برای کلیک روی لینک ارسالی جهت فعال کردن ویژگی‌های جدید از طریق این لینک
- درخواست برای به اشتراک‌گذاشتن اطلاعات شخصی مانند کارت اعتباری و یا شماره حساب بانکی، تاریخ تولد و پسورد
- درخواست برای ارسال یک پیام
- ادعای پرداخت هزینه برای استفاده از واتساپ
اگر پیامی حول محور یکی از موارد بالا در واتساپ دریافت کردید سریعا آن را حذف کنید.
چگونه اسپم واتساپ را کاهش داده و مدیریت کنیم؟
اگر پیام اسپمی در واتساپ دریافت کردید، کافیست تا اقدامات زیر را جهت حفظ حریم شخصی و ایمنی اطلاعاتتان انجام دهید:
1- شماره واتساپ مورد نظر را گزارش کنید
واتساپ بیزنس به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا با مشتریان خود از طریق رابط واتساپ ارتباط برقرار کنند. استفاده از واتساپ بیزنسی جهت ارسال پیام‌های انبوه و تماس‌های ناخواسته نقض قوانین و شرایط واتساپ خواهد بود.
از ابتدای سال 2020 واتساپ تخلف از این قانون را بسیار جدی گرفته و می‌گوید:
محصولات ما برای پیام‌رسانی انبوه و یا خودکار طراحی و ساخته نشده‌اند، و استفاده از آن در این راستا نقض شرایط خدمات ما خواهد بود. از تاریخ دسامبر 2019 واتساپ در برابر افرادی که در این زمینه سوء استفاده می‌کنند با در نظر گرفتن اطلاعات قابل دسترس در پلتفرم ما، اقدامات قانونی انجام خواهد داد.
اگر پیام ناخواسته از یک اکانت تجاری در واتساپ دریافت کردید باید به واتساپ گزارش کنید. برای این کار کافیست تا چت مورد نظر را باز کرده و روی نام فرستنده کلیک کنید. سپس صفحه را پایین رفته و روی گزینه Report Contact کلیک کنید.
2- مسدود کردن اشخاص در واتساپ
بعضی از اکانت‌ها اسپم واتساپ مدام در حال ارسال پیام‌های مختلف مبنی بر کلاه‌برداری‌های پی در پی هستند. باید تک تک شماره‌هایی که پیام‌های اسپم برایتان ارسال می‌کنند را مسدود کرده و به هیچ عنوان آن‌ها را در صندوق دریافت پیام‌های خود قرار ندهید.
برای مسدود کردن اکانت‌های واتساپ کافیست تا روی صفحه چت آن‌ها رفته و روی سه نقطه عمودی که در گوشه بالا سمت راست قرار دارد کلیک کرده و از مسیر More > Block اقدام به مسدود کردن شماره مورد نظر کنید.
3- ایجاد محدودیت در اضافه کردن شما به گروه‌ها
اسپم گروهی یک مشکل اساسی است. مهم نیست شخصی که شما را به گروه اصافه می‌کند دوستتان یا یک کلاه‌بردار باشد. در نهایت این اتفاق باعث می‌شود تا اغلب اوقات خودتان را عضو در گروه‌هایی می‌بینید که دوست ندارید جزوی از آن باشید.
خوشبختانه واتساپ در سال 2019 یک ویژگی جدید برای حفظ حریم شخصی کاربران به این اپ اضافه کرد که با استفاده از آن شما می‌توانید انتخاب کنید که چه کسانی اجازه دارند شما را به گروه دعوت کنند. به شما سه انتخاب: همه (Everyone)، مخاطبینم (My Contacts) و مخاطبینم به استثنای (My Contacts Except) داده شده است که با رفتن به مسیر Settings > Account > Privacy > Groups می‌توانید به این قابلیت دسترسی پیدا کنید.
حفظ ایمنی حین استفاده از واتساپ
واتساپ با داشتن ویژگی‌هایی نظیر پیام‌های سرتاسر رمزگذاری شده، تنظیمات مدیریت تماس و مجموعه قوی از قابلیت‌های حفظ حریم شخصی همچنان یکی از بهترین گزینه‌ها در اپلیکیشن‌های پیام‌رسان به حساب می‌آید. با در نظر گرفتن موارد امنیتی فوق و شناسایی اسپم‌ها، امنیت اطلاعاتتان را در این برنامه تضمین کنید.
