مطالعه‌ای که اخیراً ناسا بر روی تأثیرات منفی مسافرت‌های فضایی داشته، نشان می‌دهند که این تأثیرات دائمی نیستند. ناسا برای بررسی این مسئله، از فضانوردان دوقلویی به نام‌های اسکات کلی (Scott Kelly) و مارک کلی (Mark Kelly) کمک گرفته است. اسکات برای مدت یک سال و بین سال‌های 2015 و 2016 در ایستگاه فضایی بین المللی مستقر بود و در این مدت برادر دوقلویش در روی زمین به زندگی عادی خود ادامه می‌داد. اسکات در مدتی که در فضا بود با برخی مشکلات فیزیکی و ژنتیکی مواجه شد، در حالی که برادرش مارک هیچکدام از آن مشکلات را نداشت.
اما به محض اینکه اسکات از فضا برگشت، اثرات منفی به وجود آمده در بدن وی نیز به مرور به برطرف شده و به وضعیت نرمال بازگشت. البته با این حال برخی از این تأثیرات منفی هنوز در بدن اسکات وجود دارد و چالشی را پیش روی دانشمندان قرار داده که آیا سفرهای فضایی طولانی مدت مانند سفر به مریخ بی‌خطر هستند یا نه؟
استیون پلاتس، معاون ارشد برنامه تحقیقات انسانی ناسا در این رابطه می‌گوید: “اگر به تغییراتی که در بدن اسکات ایجاد شده نگاه کنیم، اکثر آن‌ها در مدت نسبتا کوتاهی پس از مراجعت به زمین، به حالت عادی بازگشته‌اند”. البته نتایج کامل مطالعات ناسا بر روی دوقلوها، در نشریه ساینس (Science) به چاپ رسیده است.
ناسا در مطالعات خود کشف کرده که تلومرهای اسکات پس از سفر فضایی کمی طولانی‌تر از حالت عادی شده‌اند. تلومر به ساختار انتهایی کروموزوم گفته می‌شود که با افزایش سن انسان کوتاه‌تر می شود. این کشف دانشمندان فعال در برنامه تحقیقات انسانی ناسا را، که تصمیم به استفاده از تلومرها به عنوان راهی برای اندازه‌گیری سن انسان داشتند، بسیار شوکه کرده است. افزایش طول تلومرها در حال حاضر توسط دانشمندان به عنوان راهی برای جلوگیری از پیری و مقابله با سرطان، مورد مطالعه قرار گرفته است. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چرا تلومرهای اسکات که مدتی را در فضا سپری کرده، طولانی‌تر شده است و از همین رو به دنبال یافتن علت این مسئله هستند.
نکته عجیب دیگر اینکه، پس از بازگشت اسکات از فضا، تلومرهای بدن او نیز شروع به کوچک شدن و برگشت به حالت قبل از سفر، کردند. این در حالی است که کوتاه شدن تلومرها معمولاً به افزایش سن و بیماری‌ها نسبت داده می‌شود. علاوه بر افزایش طول تلومرها، برخی تغییرات فیزیکی و روانی نیز در اسکات رخ داده بود. ضخیم‌تر شدن شریان کاروتید و شبکیه چشم، که البته در سفرهای فضایی عادی است، باعث شده بود تا وی به دوربینی مبتلا شود. او همچنین در پاهای خود نیز دچار مشکلاتی شده بود و می‌گفت هنگام بیدار شدن از خواب احساس می‌کند، پاهاش مثل یک هندوانه متورم شده‌اند.
تغییرات فیزیکی و روانی نیز رخ داده است. یک سال در فضا، اسکات کللی را به سمت دورتر شدن تبدیل می کند، زیرا شریان کاروتید و شبکیه او ضخیم تر است، که در طول پرواز فضایی رایج است. او هر زمان که بالا می آمد، پاهای خود را “تورم مانند هندوانه” توصیف کرد. همچنین تغییر در میکروب های روده و بیان ژن تغییر کرد. همه این تغییرات بعد از فرود به سطح پایدار یا پایه بازگشت، هرچند آسیب DNA و فعال سازی T-cell همچنان باقی مانده است. توانایی های شناختی کلی نیز پس از یک سال در فضا کاهش یافت، تغییراتی که حتی شش ماه پس از فرود ادامه داشت. کلی در حالی که در فضایی به وی مبتلا شده بود، بدنش دقیقا به همان شیوه ای که روی زمین داشت پاسخ داد. این آزمایش نشان می دهد که سیستم ایمنی در فضای پرواز تاثیر نمی گذارد. علاوه بر این‌ها، برخی تغییرات در میزان میکروب‌های روده و بیان ژن نیز مشاهده شده بود. همه این تغییرات پس از بازگشت به زمین به تعادل رسیده و یا به وضعیت اولیه خود بازگشتند، اما با این حال برخی آسیب‌های مربوط به DNA و فعال شدن سلول T هنوز باقی مانده است. توانایی‌های شناختی اسکات نیز پس از یک سال در فضا بودن کاهش یافته بود و این تغییرات حتی شش ماه پس از فرود نیز ادامه داشت. وقتی اسکات در فضا بود یک واکسن آنفلوانزا به او تزریق شد و بدنش دقیقاً به همان شیوه‌ای واکنش نداد که در روی زمین دیده می‌شود. در واقع، این آزمایش نشان می‌دهد که سیستم ایمنی بدن در سفرهای فضایی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
دانشمندان بر این باورند که مطالعه اخیر می‌تواند در زمینه پی‌بردن به چگونگی انطباق و بهبودی بدن انسان از عوارض سفرهای فضایی، راهگشا باشد. این تحقیق همچنین می‌تواند به ما کمک کند که درک بهتری از چگونگی واکنش بدن انسان به سایر عوامل استرس‌زا، مانند بیماری‌ها، داشته باشیم.
